Czy można uniknąć kary za zajęcie pasa drogowego?

Jesteś wykonawcą robót drogowych, właścicielem restauracji bądź kawiarni i chciałbyś umieścić przed swoim lokalem ogródek gastronomiczny? A może prowadzisz działalność gospodarczą i chciałbyś umieścić reklamę w postaci szyldu przy swojej siedzibie? Z pewnością zainteresuje Cię problematyka związana z uzyskiwaniem zezwolenia na zajęcie pasa drogowego.

Co to jest pas drogowy i czy zajęcie pasa drogowego wymaga uzyskania zezwolenia? Jakie będą konsekwencje zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia? Czy można uniknąć kary za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia i w jakich sytuacjach zarządca drogi powinien odstąpić od nałożenia kary za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia?

Pasem drogowym jest jezdnia, chodnik jak i trawnik. Jeśli linie rozgraniczające pasa drogowego idą na przykład po granicy budynku, na którego elewacji chcesz umieścić szyld reklamujący Twoją działalność to ten szyld będzie znajdował się już w pasie drogowym. Tak samo będzie w przypadku umieszczenia ogródka gastronomicznego przed lokalem – chodnik lub trawnik najczęściej stanowi już pas drogowy.

Zezwolenie na zajęcie pasa drogowego

Zgodnie z przepisami ustawy o drogach publicznych zezwolenia zarządcy drogi wymaga zajęcie pasa drogowego na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg.

Uzyskania decyzji wymaga prowadzenie wszelkich prac w obrębie pasa drogowego np. budowa przyłączy i sieci, budowa pawilonu handlowego, prace polegające na ustawieniu rusztowania potrzebnego do wykonania robót związanych z ociepleniem budynku, umieszczanie w pasie drogowym obiektów budowlanych (kioski i pawilony handlowe, warstwa ocieplenia budynku, wystające poza obrys budynku balkony) oraz reklam oraz zajęcie na prawach wyłączności – zaplecze budowy, ogródki restauracyjne i piwne przed lokalami, wystawki towarów przed obiektami handlowymi, plan zdjęciowy, wygrodzenia trawnika np. na użytek wspólnoty mieszkaniowej bądź spółdzielni.

Brak zezwolenie na zajęcie pasa drogowego, przekroczenie powierzchni lub terminu określonego w zezwoleniu skutkuje wszczęciem postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Kara wynosi 10 krotnośc normalnej opłaty.

Czy można uniknąć kary za zajęcie pasa drogowego?

Kiedy organ powinien odstąpić od nałożenia kary za zajęcie pasa drogowego?

Organ w drodze decyzji, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu jeżeli:

• waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa lub
• za to samo zachowanie prawomocną decyzją na stronę została uprzednio nałożona administracyjna kara pieniężna przez inny uprawniony organ administracji publicznej lub strona została prawomocnie ukarana za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, lub prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe i uprzednia kara spełnia cele, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna.

Ponadto w innych przypadkach, jeżeli pozwoli to na spełnienie celów, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna, organ administracji publicznej, w drodze postanowienia, może wyznaczyć stronie termin do przedstawienia dowodów potwierdzających:

• usunięcie naruszenia prawa lub
• powiadomienie właściwych podmiotów o stwierdzonym naruszeniu prawa, określając termin i sposób powiadomienia.

Jeżeli strona przedstawiła dowody, potwierdzające wykonanie postanowienia organ odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu.

W początkowym okresie nie było spójności w orzecznictwie czy odstąpienie może być stosowane w przypadku kar za zajmowanie pasa drogowego bez zezwolenia. Z moich doświadczeń wynika, że zarządcy dróg w początkowym okresie obowiązywania przepisów o administracyjnych karach pieniężnych przyjmowali, że przepisy ustawy o drogach publicznych wystarczająco regulują materię wymierzania kar, zatem nie stosujemy regulacji z Kodeksu postępowania administracyjnego zwłaszcza w zakresie możliwości odstąpienia.

Odstąpienie od wymierzenia kary za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia

Obecnie zgodnie z orzeczeniami sądów w sprawach zajęcia pasa drogowego organy mają obowiązek stosować przepisy o odstąpieniu od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej lub udzieleniu pouczenia, terminach przedawnienia nakładania administracyjnej kary pieniężnej, terminach przedawnienia egzekucji administracyjnej kary pieniężnej oraz udzielaniu ulg w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku wydanym w dniu 19 maja 2020r. wskazał, że kwestię możliwości stosowania art. 189f k.p.a. w odniesieniu do kar za zajęcie pasa drogowego na podstawie unormowań przewidzianych w ustawie o drogach publicznych można wywieść z treści art. 189a 1 k.p.a. Zgodnie z § 1 powołanego przepisu, w sprawach nakładania lub wymierzania administracyjnej kary pieniężnej lub udzielania ulg w jej wykonaniu stosuje się przepisy działu IVa – “Administracyjne kary pieniężne”. Stosownie do art. 189a § 2k.p.a. przepisów działu IVa nie stosuje się zaś w przypadku uregulowania w przepisach odrębnych wymienionych enumeratywnie przesłanek, w tym m.in. przesłanek odstąpienia od nałożenia lub udzielenia pouczenia (art. 189 f § 2 pkt 2 k.p.a.). Przepisy ustawy o drogach publicznych nie regulują materii odstąpienia od kary i możliwości poprzestania na pouczeniu.

Obecnie ukształtowało się orzecznictwo, zgodnie z którym organ zobligowany jest rozważyć występowanie w sprawie przesłanek odstąpienia od wymierzenia kary. A po ustaleniu, że przesłanki zostały spełnione odstąpić od wymierzenia kary.

A jeśli organ tego nie zrobi? No cóż, pozostaje sformułować odpowiednie zarzuty w odwołaniu od decyzji i dobrze je uzasadnić.