Zgodnie z art. 185 § 1 k.p.c. każda sprawa cywilna, której charakter na to pozwala może zostać przeprowadzona w trybie zawezwania do próby ugodowej. Do takich spraw niewątpliwie należy podział majątku wspólnego.
W myśl w/w przepisu, wniosek o zawezwanie do próby ugodowej winien odpowiadać warunkom dla pierwszego pisma procesowego tj. powinien on spełniać wymogi wskazane w art. 126 k.p.c., a w szczególności oznaczenia uczestników oraz ich adresy. Nadto, wniosek powinien zawierać zwięzłe oznaczenie sprawy oraz dane wystarczające do określenia przedmiotu sporu w sposób umożliwiający zarówno sądowi jak i stronie przeciwnej zorientowanie się, co będzie przedmiotem postępowania pojednawczego i jaki jest jego zakres. W tym konkretnym przypadku tj. w sprawie o zawezwanie do próby ugodowej polegającej na dokonaniu podziału majątku wspólnego wskazać należy źródła ustania wspólności majątkowej między małżonkami (np. prawomocny wyrok rozwodowy) oraz ogólne określenie żądania podziału majątku wspólnego. Sposób podziału oraz wartość majątku podlegającego podziałowi mogą być negocjowane pomiędzy uczestnikami w trakcie posiedzenia pojednawczego. Pamiętać należy, iż postępowanie pojednawcze obejmuje jedynie rokowania ugodowe stron, nie jest ono rozprawą i w jego trakcie nie przeprowadza się żadnych dowodów!
Z przebiegu posiedzenia pojednawczego zawsze sporządza się protokół, a jeśli posiedzenie to doprowadziło do zawarcia ugody to jej osnowę wciąga się do protokołu, który podpisują kolejno przewodniczący posiedzenia, protokolant oraz uczestnicy postępowania.
Ugoda zawarta przed sądem ma moc orzeczenia sądowego (tzn. że jest równie ważnym dokumentem co postanowienie sądu dotyczące podziału majątku) i stanowi ona tytuł egzekucyjny, który po zatwierdzeniu przez sąd poprzez nadanie klauzuli wykonalności może być realizowany w postępowaniu egzekucyjnym.
W tym miejscu wskazać należy, że jeśli strony zawierając ugodę nie objęły tą ugodą wszystkich składników majątku wspólnego lub po jej zatwierdzeniu jeden z uczestników uchylił się od skutków prawnych swojego oświadczenia woli zawartego w ugodzie (ugoda jest umową zatem mają do niej zastosowanie przepisy o wadach oświadczenia woli, o czym będzie szerzej w kolejnym artykule) istnieje możliwość wystąpienia o podział uzupełniający. W tym celu należy złożyć wniosek o sądowy podział majątku wspólnego lub kolejny wniosek o zawezwanie do próby ugodowej.
Reasumując wskazać należy, że tryb zawezwania do próby ugodowej warto rozważyć wówczas, gdy są realne szanse na zawarcie ugody. Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w przeciwieństwie do wniosku o podział majątku nie musi być tak ściśle sprecyzowany, co znalazło potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z dn. 10 sierpnia 2006r. (V CSK 238/06), a opłaty sądowe są niższe, gdyż opłacie stałej w kwocie 40,00 zł podlega wniosek o przeprowadzenie postępowania pojednawczego w sprawach o prawa majątkowe, których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10.000,00 zł. Jeśli natomiast wartość przedmiotu sporu w sprawach o prawa niemajątkowe lub prawa majątkowe przekracza kwotę 10.000,00 zł wówczas opłata stała wyniesie 300,00 zł. Wniosek zaś o podział majątku podlega opłacie 1.000,00 zł (gdy strony nie są zgodne co do podziału), zatem różnica finansowa jest spora, nie wspominając już o terminach i możliwości szybszego, ugodowego załatwienia sprawy.
Na koniec wskażę również, że ugoda może zostać przez sąd uznana za niedopuszczalną, jeżeli jej treść jest niezgodna z prawem, zasadami współżycia społecznego, albo zmierza do obejścia prawa, co również szerzej zostanie przez mnie omówione w kolejnym artykule.
Podstawa prawna:
art. 185 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz. U. Nr 43, poz. 296),
Wyrok SN z dn. 10 sierpnia 2006r. (V CSK 238/06), OSG 2007, Nr 3, poz. 29,
Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków pod red. J. Ignaczewskiego, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
