Umowna rozdzielność majątkowa jest bardzo popularnym sposobem regulowania majątkowych stosunków małżeńskich, ponieważ daje ona małżonkom poczucie większej swobody i niezależności, jednocześnie zabezpieczając ich przed ewentualnymi kłopotami finansowymi drugiego małżonka. Polega ona na tym, że małżonkowie decydują się na oddzielenie swoich majątków i swojego rodzaju niezależność finansową, chociaż formalnie dalej pozostają małżeństwem. Tym samym, każde z małżonków zyskuje pełną swobodę w zarządzaniu swoim majątkiem, podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, czy też zaciąganiu zobowiązań finansowych bez zgody drugiego małżonka. Jest ona często stosowana przez osoby, które wstępują w kolejne związki małżeńskie i chcą chronić swój majątek, w szczególności posiadane oszczędności, nieruchomości czy przedsiębiorstwa przed ewentualnymi roszczeniami ze strony byłych małżonków. Jest to także popularne rozwiązanie w przypadku małżeństw, w których jedno z małżonków posiada znacznie większe aktywa niż drugie z małżonków i chce uniknąć ryzyka jego utraty w razie rozwodu.
Umowna rozdzielność majątkowa, jak sama nazwa wskazuje, powstaje w wyniku zawarcia umowy pomiędzy małżonkami w trakcie trwania małżeństwa lub przed jego zawarciem. Taka umowa musi być zawarta przed notariuszem w formie aktu notarialnego. Rozdzielność powstaje z chwilą zawarcia umowy. Niedopuszczalnym jest zawarcie umowy wprowadzającej rozdzielność majątkową z datą wsteczną. Jedynym rozwiązaniem pozwalającym na jej ustanowienie z datą wsteczną to ustanowienie takiej rozdzielności przez sąd (1). We wskazanym ustroju majątkowym każdy z małżonków zachowuje odrębność majątkową, tj. każde z małżonków zachowuje swoje przedmioty majątkowe należące do niego w chwili zawarcia małżeństwa nabyte później, już po zawarciu umowy. Jeżeli jednak, wcześniej małżonków łączyła wspólność majątkowa koniecznym może być dokonanie odpowiedniego podziału tego majątku. Małżonkowie mogą dokonać takiego podziału bezpośrednio w umowie wprowadzającej ustrój rozdzielności majątkowej.
Umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową powoduje, że zamiast majątku wspólnego oraz majątków odrębnych, w małżeństwie funkcjonują tylko majątki osobiste każdego z małżonków (2). Rozdzielność majątkowa małżeńska obejmuje zobowiązania finansowych każdego z małżonków wobec osób trzecich. Ustanowienie rozdzielności nie ma jednak wpływu na wzajemne obowiązki małżonków względem siebie oraz rodziny, którą stworzyli poprzez zawarcie małżeństwa.
Przypisy:
(1) M. Załucki (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2023;
(2) Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dn. 20 maja 2016 roku, sygn. akt: I ACa 189/16.
