Wizualizacja graficzna pracy na laptopie z przepięknymi obrazami przyrody (zwłaszcza z lazurowym kolorem wody i palmami) obiegła sieć Internet po tym, jak przymusowo – ze względu na pandemię Covid-19 – ograniczano przemieszczenie się ludzi na całym świecie, w tym w zakresie świadczenia pracy z biur. Nie ma wątpliwości, iż to doświadczenie spowodowało, że i polski ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie do przepisów prawa pracy definicji pracy zdalnej i uregulował kilka podstawowych płaszczyzn związanych z wykonywaniem pracy zdalnej w obszarze praw i obowiązków pracowników oraz pracodawców. Jednym z nich, jak się okazuje, jest miejsce wykonywania pracy zdalnej.
Co to jest praca zdalna?
Zgodnie z art. 6718 Kodeks pracy, praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (praca zdalna). O istocie pracy zdalnej decydują zatem trzy elementy, tj.: 1) wykonywanie całkowite lub częściowe pracy zdalnej; 2) w miejscu wskazanym przez pracownika i wspólnie ustalonym z pracodawcą; 3) wykorzystanie środków porozumiewania się na odległość.
Nie budzi wątpliwości fakt, że o nietypowości pracy zdalnej świadczy przede wszystkim wykonywanie pracy poza zakładem pracy, zazwyczaj w miejscu zamieszkania pracownika, który samodzielnie organizuje swoje zadania i ustala czas ich realizacji, wykonując tym samym obowiązki mu powierzone zgodnie z treścią stosunku pracy, który łączy pracownika z pracodawcą.
Czy pracownik ma swobodę w wyborze miejsca pracy zdalnej?
Zgodnie z Kodeksem pracy, miejsce pracy zdalnej wskazuje pracownik, po każdorazowym uzgodnieniu z pracodawcą. Oznacza to, de facto, że świadczenie pracy zdalnej wychodzi z inicjatywy pracownika, który – jako miejsce wykonywania pracy – wskazuje z reguły adres swego zamieszkania. Warto wskazać, że pracownik może zmieniać lokalizację (miejsce) pracy zdalnej, ale każdorazowo na taką zmianę pracownik musi uzyskać zgodę pracodawcy. Co więcej, pracownik może wskazać i uzgodnić z pracodawcą kilka miejsc wykonywania pracy zdalnej, jednak niezmiennie pracodawca musi pozyskać informację o tym, gdzie aktualnie pracownik wykonuje pracę, a to oznacza, że obowiązkiem pracownika jest przekazywanie pracodawcy informacji o przeniesieniu się z pracą zdalną (zmiana miejsca pracy zdalnej).
Odnosząc powyższe kwestie do tytułu niniejszej publikacji, trzeba powiedzieć, że pracownik, przykładowo, może zmienić miejsce pracy z adresu X mieszczącym się w rejonie górskim, na adres Y zlokalizowanym na terenie jezior mazurskich. Te miejsca muszą być jednak wcześniej uzgodnione z pracodawcą, a w przypadku zmiany adresu pracodawca musi być poinformowany o tym fakcie. Ze względu na to, że przepisu Kodeksu pracy nie zakazują wykonywania pracy zdalnej z miejsca położonego poza granicami Polski (tytułowe Szeszele), niemniej jednak pracodawca, w ramach uzgodnienia miejsca pracy zdalnej, zobowiązany jest do weryfikowania przepisów związanych z obowiązkiem ubezpieczenia społecznego w kraju, w którym ma być wykonywana przez pracownika praca zdalna. Istnieje bowiem prawdopodobieństwo, że przepisy kraju obcego nie uznają pracownika wykonującego pracę zdalną, jako pracownika delegowanego do pracy, a to z kolei wywoła obowiązek ubezpieczenia społecznego w kraju wykonywania pracy zdalnej.
Podsumowując, pracę zdalną można świadczyć w górach, na Maurach i na Szeszelach również. Pamiętać jednak trzeba o obowiązku uzgadniania miejsc pracy zdalnej, a jeżeli miejsce to będzie poza granicami Polski, trzeba działać zgodnie z regulacjami tego kraju.
