Jaki jest cel upadłości konsumenckiej i o czym to świadczy?

Każdemu postępowaniu ustawodawca nakłada jakiś cel. Zgodnie z art. 2 ustawy Prawo upadłościowe (dalej p.u.):

„ 1. Postępowanie uregulowane ustawą należy prowadzić tak, aby roszczenia wierzycieli mogły zostać zaspokojone w jak najwyższym stopniu, a jeśli racjonalne względy na to pozwolą – dotychczasowe przedsiębiorstwo dłużnika zostało zachowane.

2. Postępowanie uregulowane ustawą wobec osób fizycznych należy prowadzić również tak, aby umożliwić umorzenie zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym. ”

Wynika z tego, że w przypadku osób fizycznych na pierwszy plan wychodzi zatem nie interes wierzycieli, a dłużnika. Celem postępowania jest doprowadzenie do oddłużenia osoby fizycznej.

Czy to oznacza, że wszystkie długi konsumenta będą umorzone?

Niekoniecznie. Do umorzenia długów dochodzi w ostateczności . Zawsze w pierwszej kolejności dąży się do tego, aby wierzytelności zostały w jak największym stopniu spłacone przez dłużnika. Odbywa się to „dwutorowo”: poprzez spieniężenie majątku dłużnika przez syndyka, a także ustalenie i realizowanie planu spłaty wierzycieli .

W jaki sposób syndyk likwiduje majątek dłużnika?

Upadłość jest równoznaczna z tym, że cały majątek upadłego wchodzi w skład masy upadłościowej, którą syndyk zaczyna likwidować (czyli sprzedawać). Sprzedaż nie może jednak objąć pewnych przedmiotów, a więc:

– rzeczy osobistych upadłego np. odzieży

Uwaga! Telefon komórkowy uważany jest obecnie za przedmiot osobisty, o ile nie jest to najnowszy i najdroższy model .

– przedmiotów niezbędnych do życia, pracy czy nauki (np. komputera czy laptopa, który służy upadłemu lub jego dzieciom do nauki)

– podstawowego wyposażenia domu np. pralki, lodówki, mebli, garnków, telewizora

– świadczeń pieniężnych wolnych od zajęć np. alimentów , zasiłków, świadczenia 500+ czy wynagrodzenia za pracę w kwocie nieprzekraczającej pensji minimalnej (z wyjątkiem długów alimentacyjnych) .

W przypadku gdy dłużnik nie ma żadnych przedmiotów majątkowych mogących wejść do masy upadłości, postępowanie oddłużeniowe nadal się toczy a jego „finał” zależy od sytuacji życiowej i majątkowej upadłego. Ostateczna decyzja zawsze należy do sądu.

Jakie decyzje może podjąć sąd odnośnie długów upadłego?

Sąd może :

– ustal ić plan spłaty wierzycieli (art. 369 ust. 1 p.u.)

Jeśli dłużnik ma dochody np. z tytułu pracy, emerytury lub renty, wierzyciele zostaną spłaceni z jego bieżących dochodów według określonego harmonogramu spłat.

– umorzyć zobowiązania dłużnika bez ustalenia planu spłaty wierzycieli (art. 369 ust. 1a p.u.);

Całkowite umorzenie długów możliwe jest tylko w sytuacji, gdy dłużnik jest w sposób oczywisty i trwały pozbawiony możliwości spłaty zobowiązań np. z powodu kalectwa czy przewlekłej choroby.

– warunkowo umorzyć zobowiązania bez ustalenia planu spłaty wierzycieli (art. 369 ust. 2 p. u.)

Długi zostaną umorzone warunkowo na okres do 5 lat jeśli istnieje szansa, że dłużnik odzyska zdolność do spłaty zadłużenia np. wskutek odzyskania zdrowia lub znalezienia pracy (dość częsty przypadek).

Jakie są koszty postępowania i kto je pokrywa?

Na koszty postępowania upadłościowego składają się:

– opłata sądowa za wniosek o upadłość – aktualnie 30 zł,

– koszty wynagrodzenia syndyka – od 1/4 do dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Aktualnie mogą to więc być koszty od ok. 1300 zł do (teoretycznie) 11.000 zł netto.

Zgodnie z art. 491 ind.7 Prawa upadłościowego:

„ 1. W przypadku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania albo w masie upadłości brak jest płynnych funduszów na ich pokrycie, koszty te pokrywa tymczasowo Skarb Państwa. ”

Czyli co do zasady to dłużnik ma obowiązek zwrócić koszty postępowania.

Warto jednak zwrócić uwagę, że od decyzji sądu w kwestii planu spłaty zależy też los kosztów postępowania. Zatem:

– jeśli sąd ustali plan spłaty wierzycieli – może być on realizowany do 36 miesięcy (w niektórych wypadkach do 84 miesięcy), zatem koszty też będą zwracane na raty,

– jeśli sąd warunkowo umorzy zobowiązania dłużnika bez planu spłaty – obowiązek zwrotu będzie odroczony do momentu, aż sytuacja finansowa dłużnika ulegnie poprawie

– jeśli sąd umorzy zobowiązania dłużnika bez planu spłaty – umarza się również pokryte przez Skarb Państwa koszty postępowania upadłościowego.

r. pr. Małgorzata Połubińska

e-mail: polubinska.radcaprawny@gmail.com

tel. 664 761 661