Branża turystyczna w obliczu epidemii koronawirusa COVID-19.
W polskim systemie prawa i obowiązki zarówno organizatorów jak i podróżujących reguluje ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych ( Dz.U. z 2017 r. poz. 2361 ). W związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa ustawodawca w dniu 08 marca 2020 r. wprowadził do porządku prawnego specustawę z dnia 02 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem, i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ( Dz.U. 2020 poz. 374 ). Zarówno ww. specustawa jak i rozporządzenia odpowiednio:
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego ( Dz.U. z 2020 r. poz. 433 ),
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii ( Dz.U. z 2020 r. poz. 491 )
uchwalone i wydane zostały na podstawie art. 46 ust. 2 i 4 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 05 grudnia 2008 r. ( Dz.U. Nr 234, poz. 1570 ).
W art. 13 ustawy z dnia 02 marca 2020 r. ustawodawca początkowo wprowadził możliwość domagania się przez przedsiębiorcę turystycznego zwrotu wpłat dokonanych przez niego na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny co w świetle wyhamowania branży turystycznej było nieadekwatnym środkiem pomocy ze strony Państwa.
Od dnia 15 marca 2020 r. rozporządzeniem Ministra Zdrowia wprowadzono ograniczenia dotyczące przemieszczania się po terenie kraju w tym ograniczenia co do przekraczania granic. Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji wprowadzono czasową kontrolę graniczną. Wszystkie powyższe obostrzenia i ograniczenia spowodowały, iż branża turystyczna praktycznie została sparaliżowana.
Między innymi z uwagi na powyższe w dniu 31 marca 2020 r. wprowadzona została ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych ustaw ( Dz.U. z 2020 r. poz. 568 ) potocznie zwana „Tarczą antykryzysową”.
W art. 15 k.1. ww. ustawy wprowadzono zapis zgodnie z którym klient przed rozpoczęciem imprezy turystycznej ma prawo odstąpić od umowy w trybie określonym w art. 47 ust. 4 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych z dnia 24 listopada 2017 r. w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Podróżny może żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie.
Ustawodawca w ww. artykule wydłużył skuteczność odstąpienia od imprezy przez podróżującego i wobec powyższego Organizator obowiązany został do zwrotu wpłaconej kwoty przez klienta dopiero po upływie 180 dni od odstąpienia lub rozwiązania umowy.
Ponadto w art. 15 k.2. specustawy z dnia 31 marca 2020 r. wprowadzono możliwość, w przypadku rezygnacji z odstąpienia lub rozwiązania umowy, otrzymania vouchera na potrzeby realizacji przyszłych imprez turystycznych, który wykorzystany powinien być w ciągu roku od dnia, w którym odbyć się miała impreza turystyczna.
Rozwiązania powyższe stanowią po stronie ustawodawcy pewną formę zabezpieczenia interesu również firm z branży turystycznej, którzy często wpłacone przez klientów zaliczki czy całość kwoty wykorzystują do opłacenia rezerwacji noclegów czy transportu. Powyższe rozwiązanie wydaje się jednak nie satysfakcjonujące organizatorów ponieważ to na nich spoczywa praktycznie cała odpowiedzialność finansowa. Należy zauważyć, iż w przypadku korzystających z usług w przypadku kłopotów w realizacji przez firmę z branży turystycznej usługi klient ma możliwość skorzystania z pomocy Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego.
Rząd obecnie pracuje nad rozszerzeniem pomocy przedsiębiorcom turystycznym m.in. o wprowadzenie bonu 1000 plus, który mógłby być wykorzystany przez klientów organizatora np. na dowolną wycieczkę.
Przemysław Ligęzowski
Radca prawny
