Zgodnie z art. 203 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.), pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku.
Z powyższego przepisu wynika, że pozew o rozwód można cofnąć w każdym momencie, aż do uprawomocnienia się wyroku. Oznacza to, że nawet po wydaniu wyroku przez sąd I instancji, ale przed jego uprawomocnieniem cofnięcie jest możliwe. Pamiętać należy, iż wyrok sądu I instancji uprawomacnia się w terminie 14 dni od otrzymania wyroku wraz z uzasadnieniem, a jeśli żadna ze stron nie żądała uzasadnienia to w ciągu 21 dni od jego ogłoszenia. Trzeba również pamiętać, iż w takim przypadku niezbędna jest zgoda obojga małżonków.
Sposób i skuteczność cofnięcia pozwu o rozwód zależy od momentu w którym czynność taką chcemy wykonać. Jeśli cofnięcie pozwu nastąpi przed rozpoczęciem pierwszej rozprawy zgoda drugiego małżonka nie jest wymagana, jeśli natomiast drugi małżonek tj. pozwany pozew już otrzymał to skuteczność tego cofnięcia zależy od jego stanowiska w sprawie. Jeśli pozwany nie żąda rozwodu, to cofnięcie będzie skuteczne i sąd postępowanie zgodnie z art. 355 k.p.c. umorzy, jeśli jednak pozwany w odpowiedzi na pozew zażąda rozwodu to wówczas sąd zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 1983 r. (III CZP 59/83) nie uwzględni cofnięcia pozwu, tylko będzie prowadził postępowanie rozwodowe.
A zatem, pamiętać należy, iż cofnięcie pozwu przed rozpoczęciem rozprawy nie wymaga zgody pozwanego, a cofnięcie pozwu na późniejszym etapie postępowania jest możliwe tylko i wyłącznie po uzyskaniu zgody pozwanego.
Cofnięcie pozwu może nastąpić albo pisemnie poprzez złożenie do sądu pisma procesowego zawierającego oświadczenie o cofnięciu pozwu albo ustnie do protokołu. Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa.
Warto również wspomnieć, iż w wyjątkowych przypadkach sąd może zakwestionować cofnięcie pozwu. Zgodnie z art. 203 § 4 k.p.c., sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa. W praktyce sytuacja taka może mieć miejsce, wtedy, gdy np. sąd stwierdzi, że strona została przymuszona do cofnięcia pozwu lub np. nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji swej czynności.
Przechodząc do skutków jakie łączą się z cofnięciem pozwu wskazać należy, iż zgodnie z art. 79 § 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych sąd zwraca całą opłatę uiszczoną tytułem wpisu od pozwu, jeżeli cofnięcie nastąpiło przed wysłaniem odpisu pisma drugiej stronie, jeśli zaś cofnięcie nastąpiło przed rozpoczęciem posiedzenia, na które sprawa została skierowana wówczas sąd zwraca połowę uiszczonej opłaty, a jeżeli pozew został cofnięty przed sądem II instancji to sąd zwraca połowę opłaty od apelacji.
Podstawa prawna:
art. 203 § 1 i art. 355 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz. U. Nr 43, poz. 296).
art. 79 § 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. 2019, poz. 1043, poz. 1469).
