Najczęstszą przyczyną wypowiedzenia umowy leasingu, jest nieterminowe regulowanie rat leasingowych przez korzystających. Nie zawsze jednak wypowiedzenie umowy jest skuteczne. Finansujący wypowiadając umowę, musi spełnić kilka warunków. Jeżeli wypowie ją wadliwie, wypowiedzenie może okazać się bezskuteczne.
Nieterminowe regulowanie rat leasingowych
Zawierając umowę leasingu, korzystający zobowiązuje się m.in. do terminowej zapłaty rat leasingowych. Zdarza się jednak że z różnych przyczyn, nie wywiązuje się z tego obowiązku. Jeżeli dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty, wówczas musi liczyć się z możliwością wypowiedzenia mu umowy leasingu. Zanim umowa zostanie wypowiedziana, finansujący powinien skierować do korzystającego na piśmie wezwanie, które zgodnie z wymogami art 709.13 § 2 KC, powinno: zawierać wyznaczenie dodatkowego terminu do spłaty zadłużenia, termin ten powinien być odpowiedni oraz wyznaczony pod rygorem wypowiedzenia umowy.
Art. 709. 13 § 2. KC „Jeżeli korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty, finansujący powinien wyznaczyć na piśmie korzystającemu odpowiedni termin dodatkowy do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, że w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony uzgodniły termin wypowiedzenia. Postanowienia umowne mniej korzystne dla korzystającego są nieważne”.
Zwłoka czy opóźnienie w regulowaniu rat leasingowych
Korzystający dopuszcza się zwłoki w spełnieniu świadczenia, jeżeli nie reguluje raty leasingowej w terminie wskazanym w umowie z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność. Jeżeli natomiast nie reguluje swoich zobowiązań z przyczyn, za które nie ponosi odpowiedzialności, wówczas jest w opóźnieniu. Choć w praktyce te dwa pojęcia: „zwłoka” i „opóźnienie” używane są zamiennie, nie należy ich ze sobą utożsamiać. W art. 709.13 KC jest mowa o zwłoce. Jeżeli korzystający udowodni, że spłata rat leasingowych nastąpiła z przyczyn, za które nie ponosi odpowiedzialności, nie zostanie spełniona przesłanka z art. 709.13 KC. Ciężar udowodnienia, że opóźnienie w wykonaniu umowy nie jest zwłoką, a więc nie jest przez korzystającego zawinione, obciąża korzystającego. Dopóki nie przeprowadzi on dowodu, że było inaczej, istnieje możliwość kwalifikowania każdego uchybienia terminu zapłaty jako zwłoki.
Dodatkowy odpowiedni termin do zapłaty
Jedną z przesłanek skutecznego wypowiedzenie umowy leasingu, jest uprzednie wyznaczenie korzystającemu dodatkowego terminu do spłaty zadłużenia. Ważne jest jednak, aby zgodnie z wymogami art. 709.13 § 2. KC, wskazany przez finansującego, dodatkowy termin do spłaty był „odpowiedni”. Odpowiedni czyli taki, który jest realny dla korzystającego do dochowania w danej sytuacji. Nie może to być termin iluzoryczny, wyznaczony jedynie w celu spełnienia wymogów formalnych wynikających z art. 709.13 § 2 KC. Z drugiej strony termin ten powinien uwzględniać także interesy wierzyciela. To czy termin wyznaczony do zapłaty zaległości jest odpowiedni, decydują okoliczności konkretnej sprawy. Przed upływem terminu wyznaczonego do spłaty, finansujący nie może wypowiedzieć umowy leasingu, może to jednak nastąpić w już kolejnym dniu po jego bezskutecznym upływie.
Rygor wypowiedzenia umowy leasingu w wezwaniu do zapłaty
Przepis art. 709.13 § 2 KC nakłada na finansującego obowiązek poinformowania korzystającego, w piśmie wskazującym dodatkowy termin do spłaty zadłużenia, że skutkiem braku spłaty, będzie wypowiedzenie umowy leasingu. Sąd Apelacyjny w Warszawie – V Wydział Cywilny w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 czerwca 2018 r. w sprawie o sygn. akt V ACa 483/17 wskazał, że „tego rodzaju zastrzeżenie musi być przy tym uczynione stanowczo i wyraźnie, korzystający nie musi domyślać się, przeprowadzać wnioskowania co do rzeczywistych następstw nieuregulowania przez niego w terminie zaległości. (…) Celem wprowadzenia takiego rozwiązania jest jednoznaczne poinformowanie korzystającego o skutkach braku zapłaty kwoty zaległości wskazanej w takim piśmie. Wykluczone jest powoływanie się w późniejszym okresie przez finansującego na znajomość umowy czy przepisów prawa przez korzystającego”. Niejednokrotnie w praktyce zdarza się jednak, że finansujący w piśmie zawierającym wezwanie do zapłaty, nie zastrzegł w sposób stanowczy i wyraźny rygoru wypowiedzenia umowy, a zamiast tego wskazał inne sankcje np. że "korzystający zobowiązany będzie do zwrotu przedmiotu leasingu", albo że "finansujący odbierze korzystającemu przedmiot leasingu za pośrednictwem wyspecjalizowanej firmy windykacyjnej". Taki zapis nie spełnia jednak wymogu art. 709. 13 § 2. KC i finansujący nie uzyskuje w takim przypadku skutecznego prawa do wypowiedzenia umowy leasingu. Jeżeli mimo to zdecyduje się na jej wypowiedzenie, czynność taka będzie nieważna.
Wypowiedzenie umowy leasingu a spłata zadłużenie po upływie wyznaczonego terminu
Jeżeli korzystający spłaci zadłużenie wynikające z umowy leasingu, ale już po terminie wyznaczonym przez finansującego w pisemnym wezwaniu, to finansujący w dalszym ciągu jest uprawniony do wypowiedzenia umowy leasingu. Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 24.01.2014 r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 465/13 wskazał, że „Bezskuteczny upływ dodatkowego terminu do spełnienia przez dłużnika należności na rzecz wierzyciela już sam w sobie powoduje powstanie po stronie wierzyciela prawa do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym. Nie jest zasadne twierdzenie, jakoby zapłacenie przez dłużnika zaległości, lecz po upływie dodatkowego terminu pozbawia wierzyciela możliwości wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym“.
Jeżeli finansujący wypowiedział umowę leasingu z powodu zwłoki w regulowaniu rat leasingowych, warto sprawdzić czy uczynił to skutecznie.
Kancelaria świadczy kompleksową pomoc prawną m.in. w zagadnieniach związanych z leasingiem. Więcej informacji na stronie www.maksjan.pl
