- Upadłość konsumencka jest to postępowanie sądowe mające na celu oddłużenie
- Każda osoba fizyczna może być uprawniona do tej drogi oddłużenia
- Wnioskodawca nie może prowadzić działalności gospodarczej ani zawodowej
- Wnioskodawca nie może być wspólnikiem spółki osobowej
- Powyższe ograniczenia dotyczą momentu składania wniosku
Gospodarka wolnorynkowa daje każdemu teoretyczną szansę na poprawę sytuacji finansowej. W planach i marzeniach zapominamy, że „szansa” jest pojęciem z dziedziny probabilistyki, a więc jest związana z ryzykiem. Na każdą osobę, która odniosła sukces finansowy przypada wiele osób, które poniosły porażkę.
Inwestycje osób fizycznych (tak biznesowe jak i prywatne) łączą się z ryzykiem utraty wszystkich zasobów. Zarówno finansowych, jak również osobistych, takich jak zdrowie fizyczne i psychiczne. Bankructwo często pociąga za sobą utratę zabezpieczenia ekonomicznego rodziny i prowadzi do rozpadu więzi rodzinnych.
Zachodnioeuropejska kultura społeczna opiera się na budowaniu społeczeństwa przez wspieranie jednostek. Również tych, którym nie powiodło się w zarządzaniu finansami. Pozostawienie osób bankrutujących bez legalnych instrumentów oddłużania często powoduje stopniową degenerację rodzinną i osobistą, a także wypycha te osoby do ekonomicznej szarej strefy. Doświadczenia krajów rozwiniętych pokazały, że społecznie korzystne jest uczynienie wyłomu w zasadzie „pacta sunt servanda” i umożliwienie osobom fizycznym oddłużenia bez obowiązku spłaty wszystkich zaciągniętych zobowiązań.
Upadłość „ konsumencka” jest to potoczna nazwa odrębnego postępowania upadłościowego przewidzianego dla osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej. Co do zasady przeprowadzenie całej procedury prowadzi do umorzenia zobowiązań powstałych przed ogłoszeniem upadłości. Celem postępowania jest spłata zobowiązań upadłego w maksymalnie możliwy w danych okolicznościach sposób. Wiąże się to z likwidacją czyli spieniężeniem majątku dłużnika. Uzyskane w ten sposób środki pieniężne przeznaczane są na pokrycie kosztów postępowania i zaspokojenie roszczeń wierzycieli biorących udział w postępowaniu upadłościowym.
Uprawnionymi do uzyskania oddłużenia wskutek upadłości konsumenckiej są wyłącznie osoby fizyczne. Nie jest to jedyne kryterium, ale najważniejsze. Pozostałe warunki nie mają charakteru trwałego i spełnienie ich co do zasady zależne jest wyłącznie od woli potencjalnego wnioskodawcy.
Zgodnie z ustawą Prawo Upadłościowe przepisów o upadłości konsumenckiej nie stosuje się do osób fizycznych które są:
- aktywnymi przedsiębiorcami (niezależnie od tego czy zarejestrowanymi)
- wspólnikami spółek osobowych odpowiadających całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki
- partnerami w spółkach partnerskich
Przedsiębiorcą jest osoba, która wykonuje działalnością gospodarczą, rozumianą jako zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Definicję działalności zawodowej należy łączyć z wykonywaniem tzw. wolnych zawodów, których specyfika nie pozwala na uznanie ich za działalność usługową.
Upadłość konsumencka może być ogłoszona wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej także wtedy, gdy osoby te były poprzednio przedsiębiorcami, wspólnikami spółek cywilnych, spółek osobowych odpowiadających całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki lub partnerami w spółkach partnerskich. Kluczowe jest, by były to okoliczności niewystępujące w momencie składania wniosku. Nie zmienia oceny formalnej okoliczność, że zaprzestanie np. prowadzenia działalności było ewidentnie związane z zamiarem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Dodać należy, że członkostwo w zarządzie spółki kapitałowej nie oznacza prowadzenia działalności gospodarczej. Osoba fizyczna ma konsumencką zdolność upadłościową nawet jeśli spółka, której jest prezesem prowadzi działalność gospodarczą.
Nie stanowi również przeszkody w uzyskaniu upadłości konsumenckiej prowadzenie przez wnioskodawcę gospodarstwa rolnego we własnym imieniu. Oczywiście pod warunkiem, że osoba taka nie zostanie uznana za przedsiębiorcę, np. w związku z prowadzeniem sprzedaży swoich plonów.
