Zainteresowanie obywateli sprawami państwa jest jednym z fundamentów społeczeństwa obywatelskiego. Informacje o działalności władzy można uzyskać z mediów czy z internetu, ale może się zdarzyć, że interesujące nas informacje nie są publicznie dostępne. Czy mamy możliwość samodzielnie je pozyskać?

Tak! Każdy może samodzielnie zawnioskować o informacje publiczną. Podstawą takiej możliwości jest ustawa o dostępie do informacji publicznej, której nie trzeba podawać w treści wniosku o udostępnienie informacji, choć warto to zrobić żeby organ nie miał wątpliwości w jakim trybie wnioskujemy. Informacje publiczne udostępniane są co do zasady nieodpłatnie i nie trzeba wskazywać w jakim celu wnioskujemy o daną informację.

Czym jest informacja publiczna?

Jej definicja jest bardzo szeroka, gdyż w ww. ustawie określono ją jako każdą informację o sprawach publicznych. Jest to m.in. informacja o polityce wewnętrznej i zagranicznej, statusie prawnym i majątku podmiotów zobowiązanych do udostępniania informacji, trybie działania władz, danych publicznych, w tym: treść i postać dokumentów urzędowych, majątku publicznym.

Przykładowo zatem informacją publiczną będą informacje o zawieranych przez podmiot publiczny umowach, wydatkach, treść oficjalnych pism, treść decyzji administracyjnych.

Uwaga! Składając wniosek nie musisz mieć pewności, że wnioskowana informacja jest informacją publiczną. Obowiązkiem organu jest rozpatrzyć twój wniosek i udzielić Ci informacji.

Kto jest zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej:

Władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:

1. organy władzy publicznej,
2. organy samorządów gospodarczych i zawodowych,
3. podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa,
4. podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego,
5. podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organ ub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym.

Wobec powyższego do udostępnienia informacji publicznej zobowiązane są zatem m.in. ministerstwa, urzędy, jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty itd.), spółki skarbu państwa, samorządy zawodowe.

Jak złożyć wniosek?

Wniosek może mieć dowolną formę (np. może zostać złożony mailowo, pocztą, faxem). Wniosek powinien wskazywać o jaką informację wnioskujesz, jak chcesz ją otrzymać (np. adres e-mail) oraz w jakiej formie powinna być dostarczona (np. skanu).

Jaki jest termin na realizację wniosku:

Bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Przy czym jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w ww. terminie podmiot obowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku.

Czy organ może odmówić udostępnienia informacji?

• Jeżeli wnioskowana informacja nie jest informacją publiczną organ poinformuje Cię o tym. Jeżeli się z tym nie zgadzasz możesz złożyć skargę do sądu administracyjnego.
• Informacja publiczna podlega też ograniczeniom m.in. ze względu na ochronę informacji niejawnych, prywatność osoby fizycznej, tajemnicę przedsiębiorcy. Jeżeli organ uzna, że wnioskowana informacja podlega ograniczeniom wyda decyzję o odmowie dostępu do informacji publicznej. Od decyzji możesz się odwołać albo złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (w zależności od tego jaki organ wydał decyzję).
• Organ może zakwalifikować wnioskowaną informację jako informację przetworzoną. W takim wypadku wezwie Cię do wykazania szczególnie istotnego interesu publicznego. Jeżeli nie zdołąsz go wykazać organ odmówi udostępnienia informacji w formie decyzji administracyjnej. Od decyzji możesz się odwołać albo złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (w zależności od tego jaki organ wydał decyzję).

Przykładowa treść wniosku:

Na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej wnoszę o udostępnienie wyroku Sądu Okręgowego w … z dnia … r., sygn. akt ….. wraz z uzasadnieniem. Wnioskowaną informację publiczną proszę przesłać w formie elektronicznej na niniejszy adres e-mail.