Sprawę rozpoczyna prawidłowo złożony pozew. Następnie sąd doręcza odpis pozwu stronie pozwanej tj. bankowi i zobowiązuje do złożenia odpowiedzi na pozew w wyznaczonym terminie (zazwyczaj 14 lub 21 dni). Strony oczekują na wyznaczenie terminu pierwszej rozprawy (średni czas oczekiwania na pierwszą rozprawę od momentu złożenia pozwu wynosi 4-6 miesiący). W tym czasie zazwyczaj dochodzi do wymiany dalszych pism procesowych. W zależności od sposobu procedowania sądu sprawa kończy się średnio po przeprowadzeniu 3 rozpraw. Istotnym elementem wpływającym na długość postępowania są zgłoszone dowody w postaci zeznań świadków. Zazwyczaj takie wnioski dowodowe zgłasza pozwany bank, jednakże sądy rozpatrując ich zasadność wydają w tym przedmiocie stosowne postanowienia, nierzadko ograniczając czy oddalając takie wnioski z uwagi na ich nieprzydatność do sprawy i w konsekwencji prowadzenie do przedłużenia postępowania.
Ważnym elementem postępowania sądowego jest także dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wysokości dochodzonych nadpłat - w szczególności dotyczy to kredytu indeksowanego. Średni czas oczekiwania na przedstawienie opinii biegłego wynosi od miesiąca do dwóch, a czasem okres ten bywa przedłużany z uwagi na konieczność przeprowadzenia opinii uzupełniającej.
Podczas postępowania przed sądem pierwszej instancji dochodzi również do przesłuchania strony powodowej. Sąd w takim wypadku pisemnie wzywa stronę powodową do stawiennictwa w sądzie. Zazwyczaj strona powodowa jest wzywana przez sąd jedno lub dwukrotnie, najczęściej na pierwszą i ostatnią rozprawę. Oczywiście strona powodowa jako zainteresowana sprawą może stawiać się na każdą rozprawę, jednakże obligatoryjny udział jest w przypadku wezwania sądu.
Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego sąd zamyka przewód sądowy i wydaje wyrok. Następnie w terminie 14 dni od dnia doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem, stronie przegrywającej przysługuje prawo do wniesienia apelacji do sądu drugiej instancji.
Odpis prawidłowo wniesionej apelacji zostaje doręczony przez sąd stronie przeciwnej wraz z zobowiązaniem do wniesienia w zakreślonym terminie odpowiedzi na apelację. Następnie sąd wyznacza termin rozprawy apelacyjnej. W praktyce przed sądem drugiej instancji dochodzi do jednej rozprawy, jednakże nie jest to reguła.
Sąd odwoławczy bardzo rzadko przeprowadza postępowanie dowodowe. Sąd odwoławczy wydaje wyrok, w którym może:
(i) utrzymać dotychczasowe rozstrzygnięcie,
(ii) zmienić wyrok na korzyść strony składającej apelację lub
(iii) uchylić wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania przez sąd pierwszej instancji – najczęściej to rozstrzygnięcie zapada w sytuacji gdy sąd uzna konieczność uzupełnienia materiału dowodowego.
W przypadku rozstrzygnięć z pkt (i) i (ii) powyżej możliwym jest wniesienie nadzwyczajnego środka zaskarżenia jakim jest skarga kasacyjna. Jednakże, o czym była już mowa, skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 50.000 PLN.
W przypadku rozstrzygnięcia z pkt (iii) powyżej, sprawa wraca do ponownego rozpoznania przez sąd właściwy dla pierwszej instancji. W tej sytuacji sprawa powtórnie przejdzie drogę przez pierwszą i drugą instancję.
Ile czasu średnio trwa postępowanie sądowe?
Średni czas rozpoznawania spraw przed sądem pierwszej instancji wynosi od 9 miesięcy do 1,5 roku. Przed sądem drugiej instancji na rozpoznanie sprawy średnio oczekuje się od 1 roku do 2 roku.
