Zmiany wprowadzone ustawą z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw w sposób gruntowny modyfikują system dochodzenia rekompensaty za szkody doznane przez pacjentów w wyniku zdarzeń medycznych. Przepisy wprowadzają nowy model pozasądowego rekompensowania szkód powstałych w wyniku zdarzeń medycznych.
Kompetencję do rozpatrzenia wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego ustawa przyznaje Rzecznikowi Praw Pacjenta, który rozstrzyga sprawę w drodze decyzji administracyjnej.
Do złożenia wniosku uprawnionymi są: pacjent, a w przypadku śmierci pacjenta – krewny pierwszego stopnia, niepozostający w separacji małżonek, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz osoba pozostająca z pacjentem we wspólnym pożyciu.
Warunkiem ubiegania się o świadczenie kompensacyjne jest zajście zdarzenia medycznego, rozumianego jako: zaistniałe w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczenia zdrowotnego:
1) zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym,
2) uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pacjenta, albo
3) śmierć pacjenta
– którego z wysokim prawdopodobieństwem można było uniknąć w przypadku udzielenia świadczenia zdrowotnego zgodnie z aktualną wiedzą medyczną albo zastosowania innej dostępnej metody diagnostycznej lub leczniczej, chyba że doszło do dających się przewidzieć normalnych następstw zastosowania metody, na którą pacjent wyraził świadomą zgodę.
W przedmiocie wystąpienia zdarzenia medycznego, w tym jego skutków opinie wydaje Zespół ds. Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych, działający przy Rzeczniku Praw Pacjenta.
Ustawa wprowadza przedziały kwotowe, w granicach których ustalana jest wysokość świadczenia kompensacyjnego, wynosząca w odniesieniu do jednego wnioskodawcy z tytułu jednego zdarzenia medycznego – w przypadku:
1) zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym – od 2000 zł do 200 000 zł;
2) uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia – od 2000 zł do 200 000 zł;
3) śmierci pacjenta – od 20 000 zł do 100 000 zł.
Wysokość świadczenia kompensacyjnego podlega co roku waloryzacji w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych za okres poprzedniego roku obliczonemu na podstawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 94 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z zaokrągleniem do pełnych złotych w górę.
Przy ustalaniu wysokości świadczenia kompensacyjnego uwzględnia się w przypadku:
1) zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym – charakter następstw zdrowotnych oraz stopień dolegliwości wynikających z zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, w tym w zakresie uciążliwości leczenia, uszczerbku na zdrowiu oraz pogorszenia jakości życia;
2) uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia – charakter następstw zdrowotnych oraz stopień dolegliwości wynikających ze zdarzenia medycznego, w tym w zakresie uciążliwości leczenia, uszczerbku na zdrowiu oraz pogorszenia jakości życia;
3) śmierci pacjenta – pozostawanie w związku małżeńskim w chwili śmierci pacjenta, pokrewieństwo, pozostawanie w stosunku przysposobienia, pozostawanie we wspólnym pożyciu oraz wiek uprawnionego i wiek zmarłego pacjenta.
W terminie 30 dni od uprawomocnienia się decyzji o przyznaniu świadczenia kompensacyjnego wnioskodawca będzie zobowiązany złożyć oświadczenie o jego przyjęciu albo o rezygnacji ze świadczenia. Złożenie oświadczenia o przyjęciu świadczenia kompensacyjnego ustawa zrównuje ze zrzeczeniem się przez wnioskodawcę wszelkich roszczeń o odszkodowanie, rentę oraz zadośćuczynienie pieniężnego mogących wynikać ze zdarzenia medycznego w zakresie szkód, które ujawniły się do dnia złożenia wniosku. Świadczenie kompensacyjne jest wypłacane w terminie 14 dni od dnia złożenia oświadczenia o przyjęciu świadczenia kompensacyjnego wynikającego z prawomocnej decyzji.
