Zatrudniasz więcej niż 50 osób na umowie o pracę i umowie zlecenia?
Jesteś kierownikiem/dyrektorem jednostki organizacyjne gminy lub powiatu liczącej więcej niż 10 000 mieszkańców?
Wdróż procedury dotyczące sygnalistów chroń się przed odpowiedzialnością!
Kto musi wdrożyć przepisy?
Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o ochronie sygnalistów przepisy musi wdrożyć:
1) każdy podmiot prawny (jednoosobowa firma, spółka, spółdzielnia itp.), na rzecz którego według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku pracę zarobkową wykonuje co najmniej 50 osób.Oceniając, ile osób wykonuje pracę należy brać pod uwagę zatrudnionych na umowę o pracę (w przeliczeniu na pełne etaty) oraz osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy (np. na podstawie umowy cywilnoprawnej).
2) każda jednostka organizacyjna jednostek samorządu terytorialnego, jeśli dana gmina lub powiat liczy co najmniej 10.000 mieszkańców.
- Inaczej mówiąc jednostkami jst, które muszą wdrożyć przepisy będą wszelkie komórki organizacyjne (oddziały, zakłady), jednostki pomocnicze oraz podmioty prawne tworzone przez jednostki samorządowe (w tym spółki gminne, powiatowe, fundacje, związki).
- Ważne! Próg ilości zatrudnionych (50 osób) nie ma zastosowania do podmiotów wykonującego działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska (objętych zakresem stosowania aktów prawnych Unii Europejskiej wymienionych w części I.B i II załącznika do dyrektywy 2019/1937). Oznacza to, że m.in. każde biuro rachunkowe jest obowiązane, bez względu na liczbę zatrudnionych do wdrożenia odpowiednich procedur.
- Przepisy dotyczące sygnalistów wdrożyć muszą też naczelne i centralne organy administracji rządowej, terenowe organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego, inne organy państwowe oraz inne podmioty wykonujące z mocy prawa zadania z zakresu administracji publicznej, właściwe do podejmowania działań następczych.
W tym artykule skupimy się jednak na przepisach dotyczących tzw. zgłoszeń wewnętrznych, które dotyczą firm i jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego.
Kto może wdrożyć przepisy?
Przepisy może, a nawet powinien, dla własnego bezpieczeństwa każdy podmiot prawny.
Do kiedy wdrożyć przepisy?
Przepisy należy wdrożyć do 25 września 2024 r., ale procedury z tym związane należy zacząć jak najszybciej. We wskazanej wyżej dacie każdy podmiot musi być już gotowy na zgłoszenia dokonywane przez sygnalistów i ich ochronę. Do dnia każdy musi mieć przygotowane dokumenty i przeprowadzić konsultacje ze związkami zawodowymi, a w ich braku z przedstawicielami osób świadczących pracę. Same konsultację muszą trwać co najmniej 5 dni (maksymalnie 10 dni), a procedura wchodzi w życie dopiero po upływie 7 dni od dnia podania jej do wiadomości. Co ważne w dniu 25 września musi już też posiadać kanały zgłoszeniowe, procedurę, osoby wyznaczone i upoważnione do przyjmowania zgłoszeń i osoby wyznaczone i upoważnione do prowadzenia działań następczych.
Biorąc pod uwagę wskazane wyżej daty najpóźniej w dniu 17 września 2024 r. należy ogłosić procedury skonsultowane procedury, a konsultacje przeprowadzić najpóźniej pomiędzy 6-11 września 2024 r.
Co należy zrobić, aby wdrożyć procedury dotyczące ochrony sygnalistów?
- Stworzyć odpowiednią procedurę (Regulamin zgłoszeń wewnętrznych).
- Przygotować odpowiednio zabezpieczone kanały, na które Sygnaliści będą mogli dokonywać zgłoszeń
- Przygotować systemu rejestracji i obsługi zgłoszeń od Sygnalistów,
- Wprowadzić do swoich przepisów wewnętrznych rozwiązania pozwalające na odpowiednią ochronę sygnalistów.
- Przeszkolić pracowników.
Jaka grozi kara za brak ochrony sygnalistów?
Brak procedur dotyczących ochrony sygnalistów lub ustanowienie ich z naruszeniem wymogów ustawy o ochronie sygnalistów stanowi wykroczenie zagrożone karą grzywny wymierzoną na podstawie Kodeksu wykroczeń, a więc w wysokości do 5 tys. zł.
W przypadku uniemożliwiania lub utrudniania dokonania zgłoszeń, podejmowania działań odwetowych wobec sygnalistów albo ujawnienie tożsamości sygnalisty, osoby pomagającej w dokonaniu zgłoszenia lub osoby powiązanej z sygnalistą grożą znacznie surowsze kary, w tym pozbawienia wolności do lat 2.
