Odszkodowania za szkody łowieckie
Szkody uprawne wyrządzane przez leśną zwierzynę (zwłaszcza dziki, które pozostają aktywne przez cały rok), są źródłem utrapień wielu rolników. Warto pamiętać, że z tytułu poniesionych strat, można domagać się odszkodowania. Jakie są zasady odpowiedzialności za szkodę, kiedy możemy uzyskać należną zapłatę i od kogo? M.in. te zagadnienia postaram się Państwu przybliżyć w niniejszym artykule.
Czym jest szkoda łowiecka?
Właściwe zrozumienie tego pojęcia jest kluczowe dla ustalenia, czy będzie przysługiwać nam odszkodowanie. Zgodnie z art. 46 Prawa łowieckiego, szkodą łowiecką jest szkoda wyrządzona w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny, a także szkoda wyrządzona przez myśliwych przy wykonywaniu polowania. Ustawa o ochronie przyrody wskazuje, że odszkodowania można domagać się także za zniszczenia dokonane przez żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie oraz bobry.
Typową sytuacją, w której rolnikowi będzie przysługiwać odszkodowanie jest przedostanie się przez dziką zwierzynę na pole i zniszczenie jego pastwiska czy plonów (np. wyjedzenie zboża, ziemniaków, kukurydzy). Warto jednak pamiętać, że odszkodowania można się domagać nie tylko za zniszczenie upraw polnych, ale także ogrodu, sadu czy upraw szklarniowych (por. uchwała SN z 19.05.2015 r., III CZP 114/14). Zdaniem SN, pojęcie „uprawy” należy rozumieć szeroko i są nimi także „prace mające na celu przygotowanie gleby pod zasiew lub nasadzenia jeżeli czynności te zmierzały do uzyskania plonów”.
W przypadkach wskazanych w Prawie łowieckim, w których odpowiada Skarb Państwa, poszkodowany może domagać się zapłaty zarówno za szkodę rzeczywistą, jak i tzw. utracone korzyści (czyli zyski, które mógłby osiągnąć, gdyby jego uprawa nie została zniszczona).
Przepisy wskazują także przypadki, w których właścicielowi uprawy nie będzie przysługiwać rekompensata (art. 48 Pr. łowieckiego). Tytułem przykładu można wskazać sytuację, w której poszkodowany nie stosował się do podstawowych zasad agrotechniki, np. niewłaściwie nawoził grunt, bądź założył plantację na glebie słabej klasy. Często podmioty zobowiązane do wypłaty odszkodowania starają się uniknąć tego zobowiązania. Wówczas niezbędna może okazać się pomoc prawnika, który zinterpretuje kwestie sporne i pomoże rolnikowi uzyskać należną zapłatę.
Kto ponosi odpowiedzialność za szkodę?
Odpowiedzialność finansową za szkody łowieckie może ponosić dzierżawca bądź zarządca obwodu łowieckiego (najczęściej jest to koło łowieckie), a także Skarb Państwa.
Zgodnie z przepisami Prawa łowieckiego, odpowiedzialność Skarbu Państwa jest ograniczona i obejmuje:
– szkody wyrządzone przez zwierzęta objęte całoroczną ochroną na terenie obwodów łowieckich, tj. łosie (byki, klempy i łoszaki).
– szkody poza granicami obwodów także jeśli powstały one w następstwie zachowania dzików, jeleni, danieli i saren.
Przepisy ustawy o ochronie przyrody wskazują, że Skarb Państwa będzie ponosić odpowiedzialność także za szkody wyrządzone przez żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie oraz bobry.
W przypadku pozostałych szkód, wyrządzonych przez zwierzynę łowną, odpowiadać będzie najprawdopodobniej koło łowieckie – jako podmiot zobowiązany do nadzoru nad gospodarką rolną i leśną.
W jaki sposób mogę uzyskać należne odszkodowanie?
Do uzyskania odszkodowania uprawniony jest poszkodowany, czyli właściciel, bądź posiadacz gruntu, na którego terenie wystąpiła szkoda. Co istotne, w przypadku wydzierżawienia gruntu, uprawnionym do uzyskania odszkodowania będzie dzierżawca – jako właściciel uprawy, a nie właściciel samego gruntu.
By uzyskać odszkodowanie, należy złożyć odpowiedni wniosek, np. do koła łowieckiego (gdy odpowiedzialnym za szkodę jest dzierżawca/zarządca obwodu łowieckiego). Proszę pamiętać, że na złożenie wniosku o szacowanie szkód łowieckich, poszkodowany ma jedynie 3 dni od dnia stwierdzenia szkody.
Dalszy etap postępowania jest złożony i składa się m.in. z szacowania wartości strat, oględzin, sporządzenia protokołu i wydania decyzji. W razie niezadowolenia z jej treści, przepisy przewidują procedurę odwoławczą, a w przypadku utrzymania niekorzystnej decyzji w mocy – poszkodowany może wystąpić na drogę sądową. Ze względu na specyfikę postępowania, dobrym rozwiązaniem może być skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika (np. radcy prawnego), który zadba o skuteczne powodzenie sprawy.
