W wyniku ogłoszenia upadłości konsumenckiej cały majątek upadłego zostanie zlikwidowany przez syndyka. W sytuacji gdy upadły posiada dom jednorodzinny albo lokal mieszkalny to syndyk spienięży także ten składnik majątkowy, co stanowi najbardziej dotkliwy skutek ogłoszenia upadłości, o którym należy mieć świadomość decydując się na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Dobra wiadomość jest natomiast taka, że w przypadku sprzedaży lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego ustawodawca przewidział dla upadłego pewną ochronę prawną przez bezdomnością.
Ustawodawca przewidział dla upadłych istotny przywilej socjalny. Jeżeli bowiem w skład majątku upadłego wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym upadły zamieszkuje, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego oraz osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości zostanie upadłemu wydzielona kwota odpowiadająca przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.
W celu otrzymania kwoty na wynajem lokalu mieszkalnego po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej upadły musi spełnić łącznie dwie przesłanki, a mianowicie:
a) musi zamieszkiwać w nieruchomości (domu jednorodzinnym lub lokalu mieszkalnym), która weszła do masy upadłości;
b) konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego oraz osób pozostających na jego utrzymaniu (tj. osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, a więc niekoniecznie rodziny upadłego, lecz także przykładowo jego konkubiny oraz jej dzieci).
Kwotę na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadły otrzyma tylko wtedy, gdy mieszkał w nieruchomości, która weszła do masy upadłości w momencie ogłoszenia upadłości. Jeżeli natomiast w skład masy upadłości wejdą nieruchomości (domy jednorodzinne, lokale mieszkalne), ale w żadnej z nich upadły nie mieszkał w chwili ogłoszenia upadłości to kwota na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych nie zostanie mu przyznana.W tej sytuacji kluczowy jest bowiem fakt rzeczywistego i stałego przebywania w konkretnym lokalu mieszkalnym. Bez znaczenia jest więc to, że upadły nie jest w tym lokalu zameldowany.
Kwota na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych zostanie wydzielona z ceny sprzedaży (likwidacji) nieruchomości upadłego i przekazana przez syndyka. Wysokość tej kwoty ustali sędzia komisarz biorąc przede wszystkim pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego oraz liczbę osób pozostających na jego utrzymaniu, sumę uzyskaną ze sprzedaży nieruchomości, zdolności zarobkowe, wysokość przeciętnego czynszu najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości oraz opinię syndyka, która nie jest w tej sytuacji wiążąca. Na postanowienie sędziego – komisarza w przedmiocie określenia kwoty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego przysługuje zażalenie. Zatem przykładowo w sytuacji gdy upadły wnioskował o przyznanie mu kwoty na okres 24 miesięcy, a sędzia- komisarz przyznał ją na krótszy okres czasu to wówczas może odwołać się od tego rozstrzygnięcia.
Aby upadły mógł otrzymać kwotę na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych konieczne jest złożenie do sądu wniosku o wydzielenie kwoty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. We wniosku upadły musi koniecznie wskazać jakie są jego potrzeby mieszkaniowe i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz aktualne możliwości zarobkowe.
W sytuacji gdy opuszczony przez upadłego lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny nie został jeszcze zbyty, a fundusze masy upadłości na to pozwalają, sędzia-komisarz może przyznać upadłemu zaliczkę na poczet kwoty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Zaliczka ta ma niezwykle istotne znaczenie, gdyż umożliwi upadłemu opróżnienie lokalu przed jego sprzedażą. Przy czym zaliczka może zostać przyznana jedynie w sytuacji gdy fundusze masy upadłości na to pozwalają, a dom jednorodzinny lub lokal mieszkalny nie zostały jeszcze zbyte. Ustawodawca natomiast nie określił wysokości kwoty zaliczki, która powinna zostać przyznana upadłemu.
