Czy obywatele (wyborcy) mają prawo żądać:

a)      od wójta, burmistrza, prezydenta miasta nieprzekazywania danych ze spisu wyborców danych Poczcie Polskiej S.A. na podstawie art. 99 ustawy antycovidowej,

b)      od Poczty Polskiej S.A. usunięcia takich danych (gdyby doszło do ich przekazania na podstawie art. 99 ustawy antycovidowej)?

Ad. 3. a.

Tak, obywatelowi przysługuje takie prawo na podstawie art. 18 ust. 1 lit. b i art. 21 ust. 1 RODO, tj. prawo do ograniczenia przetwarzania i/lub prawo wniesienia sprzeciwu.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 lit b RODO osoba, której dane dotyczą, ma prawo żądania od administratora ograniczenia przetwarzania, jeżeli w ocenie tej osoby przetwarzanie jest niezgodne z prawem, a osoba, której dane dotyczą, sprzeciwia się usunięciu danych osobowych, żądając w zamian ograniczenia ich wykorzystywania.

Oznacza to, że wyborca, którego dane miałyby zostać Poczcie Polskiej S.A., może żądać od wójta, burmistrza lub prezydenta miasta ograniczenia przetwarzania, polegającego na udostępnianiu operatorowi pocztowemu jego danych ujętych w spisie wyborców; wystarczy tylko, że w ocenie obywatela art. 99 ustawy antycovidowej, z powodów opisanych powyżej, nie może stanowić podstawy prawnej przekazania jego danych osobowych Poczcie Polskiej S.A. (podstawy przetwarzania).

Z analogiczną sytuacją mamy do czynienia na gruncie art. 21 ust. 1 RODO. W świetle tego przepisu „osoba, której dane dotyczą, ma prawo w dowolnym momencie wnieść sprzeciw – z przyczyn związanych z jej szczególną sytuacją – wobec przetwarzania dotyczących jej danych osobowych opartego na art. 6 ust. 1 lit. e) lub f), w tym profilowania na podstawie tych przepisów”. Tutaj też wystarczy, że obywatel kwestionuje art. 99 ustawy antycovidowej jako podstawę udostępniania przez gminę Poczcie Polskiej S.A. jego danych ze spisu wyborców, a już ma prawo wnieść sprzeciw.

W takim wypadku, czyli wniesienia sprzeciwu, wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta nie wolno już przetwarzać, w tym udostępniać „na zewnątrz”, danych osobowych wnoszącego sprzeciw; „chyba że wykaże on istnienie ważnych prawnie uzasadnionych podstaw do przetwarzania, nadrzędnych wobec interesów, praw i wolności osoby, której dane dotyczą, lub podstaw do ustalenia, dochodzenia lub obrony roszczeń.” Innymi słowy, chyba, że wójt, burmistrz lub prezydenta miasta wykażą, iż art. 99 ustawy antycovidowej stanowi podstawę przetwarzania danych ze spisu wyborców polegającego na udostępnieniu operatorowi pocztowemu danych wyborców.

Ad. 3. b.

Tak. Zgodnie z art. 17 ust. 1 lit. d RODO w wypadku przetwarzania danych osobowych niezgodnie z prawem, osoba, której dane dotyczą, ma prawo żądać od administratora niezwłocznego usunięcia dotyczących jej danych, zaś administrator ma obowiązek bez zbędnej zwłoki dane te usunąć.

Oznacza to, że w razie przekazania przez gminę spisu wyborców Poczcie Polskiej S.A. bez podstawy prawnej, osoby, których dane dotyczą, mogą domagać się od Poczty Polskiej S.A. niezwłocznego ich usunięcia. W tym wypadku również wystarczające jest przekonanie osoby, której dane zostały udostępnione operatorowi pocztowemu, że art. 99 ustawy antycovidowej nie może stanowić podstawy przekazania danych osobowych ze spisu wyborców (z powodów, o których była już mowa).

Co więcej, każda osoba, której dane dotyczą, w razie ich niezgodnego z prawem przetwarzania (udostępniania), ma prawo do:

1)      wniesienia skargi w związku z naruszeniem zasad przetwarzania jej danych osobowych do organu nadzorczego, tj. Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (art. 77 RODO);

2)      wytoczenia powództwa w sprawie naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, (art. 79 RODO w zw. z art. 92 i art. 100 ustawy z 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych);

3)      dochodzenia odszkodowania za szkodę majątkową lub zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową poniesioną w wyniku naruszenia zasad przetwarzania danych osobowych określonych w RODO (art. 82 RODO w zw. z art. 92 i art. 100 ustawy z 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych).