Przegrałem proces cywilny o zapłatę i w wyroku sąd zobowiązał mnie do zapłaty kosztów sądowych związanych z tym postępowaniem. Moja sytuacja finansowa znacznie się pogorszyła. Czy w tej sytuacji mogę ubiegać się o rozłożenie na raty albo umorzenie zaległości na rzecz sądu?
Tak, jednak pod pewnymi warunkami. O powyższym stanowią art. 119-125 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku. Zgodnie z tymi przepisami, zapłata należności Skarbu Państwa z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych oraz grzywien orzeczonych w postępowaniu cywilnym, może być rozłożona na raty albo umorzona, jeżeli natychmiastowe ich ściągnięcie byłoby połączone z niewspółmiernymi trudnościami lub groziłoby dłużnikowi zbyt ciężkimi skutkami.
Zapłata należności sądowych może być na wniosek dłużnika rozłożona na raty lub odroczona na okres do dwóch lat, a w wyjątkowych wypadkach na okres do trzech lat. Niezapłacenie którejkolwiek raty w terminie powoduje natychmiastową wymagalność pozostałej części należności. Rozłożenie na raty lub odroczenie terminu zapłaty może być cofnięte w razie stwierdzenia, że nie istnieją już okoliczności, które je uzasadniały. Nie może być rozłożona na raty również zapłata sumy niższej niż trzykrotna wysokość opłaty podstawowej, czyli niższa niż 90,00 złotych.
Z kolei umorzenie należności sądowych może nastąpić na wniosek dłużnika w całości albo w części, jeżeli wykazał on, że ze względu na swoją sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów nie jest w stanie ich uiścić, a ściągnięcie należności pociągnęłoby wyjątkowo ciężkie skutki dla niego lub jego rodziny. Do takiego wniosku należy dołączyć oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru, który jest dostępny m.in. na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. Należności sądowe mogą być również umorzone w całości albo w części z urzędu, jeżeli ich egzekucja okazała się bezskuteczna, a ponowne jej wszczęcie w późniejszym czasie byłoby bezcelowe.
O rozłożeniu na raty lub umorzeniu należności sądowych orzeczonych w postępowaniu przed sądami powszechnymi oraz przed Sądem Najwyższym rozstrzyga prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji. Wnioski o rozłożenie na raty lub umorzenie należności sądowych wnosi się do prezesa sądu właściwego do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji. Po rozpoznaniu wniosku o rozłożenie na raty lub umorzenie należności sądowych, albo w razie wystąpienia okoliczności dających podstawę do wszczęcia postępowania o umorzenie należności sądowych z urzędu, prezes sądu wydaje stosowne zarządzenie. Czynności w sprawach odroczenia lub rozłożenia na raty należności sądowych może – na zarządzenie prezesa sądu rejonowego lub okręgowego - wykonywać również referendarz sądowy. Na zarządzenie referendarza przysługuje skarga do sądu.
