Obrażenia fizyczne oraz cierpienia będące skutkiem wypadku przeważnie pociągają za sobą konieczność poniesienia wydatków, co powoduje szkodę majątkową. W związku z tym poszkodowanemu od sprawcy szkody lub przysługuje odszkodowanie, które według art. 444 §1 KC obejmuje koszty spowodowane uszkodzeniem ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia.
- Odszkodowanie przysługuje za koszty wynikłe z uszkodzenia ciała.
- Odszkodowanie pokrywa wszystkie koszty leczenia i rehabilitacji.
- Szkoda obejmuje zakupy i inwestycje uzasadnione uszkodzeniem ciała.
- Leczenie jest kompensowane jeśli były podstawy do jego podjęcia.
- Zaniechanie leczenia nie wpływa na zasadność odszkodowania.
- Poszkodowany ma dowolność w wydatkowaniu uzyskanego odszkodowania.
Uszkodzenie ciała to naruszenie integralności cielesnej pozostawiające wyraźne ślady zewnętrzne lub wewnętrzne. Rozstrój zdrowia przejawia się w innych postaciach zakłócenia w funkcjonowaniu organizmu, np. w nerwicy, chorobie psychicznej, zmniejszeniu sprawności intelektualnej itp. Odszkodowanie kompensuje szkodę majątkową, więc należne jest dopiero gdy uszkodzenie ciała spowoduje konieczność poniesienia wydatków.
Zakres wydatków uznawanych za uzasadnione w wyniku szkody na osobie jest bardzo szeroki. Oczywiście każdy przypadek oceniany jest odrębnie, ale co do zasady odszkodowanie musi pokryć m.in.: koszty transportu poszkodowanego z miejsca wypadku do szpitala, koszty opieki lekarskiej oraz rehabilitacji, koszty lekarstw, akcesoriów medycznych i urządzeń ułatwiających funkcjonowanie (okulary, protezy, laska, aparat słuchowy, wózek inwalidzki itp.), koszty opieki i pielęgnacji, koszty specjalistycznej diety, koszty specjalistycznej odzieży i aparatów ułatwiających funkcjonowanie. W skrajnych przypadkach odszkodowanie obejmuje także koszty dostosowania samochodu lub mieszkania do potrzeb poszkodowanego.
Koszty leczenia i rehabilitacji podlegają kompensacji niezależnie od efektów. Warunkiem zwrotu kosztów poniesionych na leczenie, które nie przyniosło spodziewanej poprawy zdrowia jest wykazanie, że zgodnie z aktualną wiedzą medyczną uzasadnione było podjęcie danego leczenia bądź rehabilitacji. Jednocześnie wysokie koszty i małe prawdopodobieństwo skuteczności nie uzasadniają odebrania poszkodowanemu podjęcia próby odzyskania zdrowia.
Odszkodowanie nie obejmuje natomiast kosztów zabiegów, których skuteczność nie jest potwierdzona naukowo i nie ma oparcia w wiedzy medycznej. Z drugiej strony odszkodowanie nie jest ograniczone do kosztów poniesionych na zabiegi mieszczące się w potocznej definicji leczenia gdyż obejmuje ono również zabiegi estetyczne.
Poszkodowany nie ma obowiązku korzystać z zabiegów objętych kontraktem NFZ i może zdecydować się na podjęcie leczenia w prywatnej placówce. Przy czym przyjmuje się, że nieuzasadnione jest żądanie zwrotu kosztów leczenia zagranicą, jeśli wymagana metoda leczenie jest dostępna w Polsce. Podkreślić należy, że aby uznać leczenie za dostępne, nie wystarczy by przeprowadzano je w Polsce, ale musi być dostępne dla poszkodowanego w rozsądnym terminie.
Poszkodowany nie musi oszczędzać na sprzęcie rehabilitacyjnym i zabiegach specjalistycznych, gdyż odszkodowanie obejmuje poniesione koszty nawet jeśli zdecydował się na poziom usługi lub towaru znacznie wyższy niż ten, który by wybrał bez prawa do odszkodowania.
Poszkodowany może dochodzić zwrotu kosztów opieki wymaganej ze względu na stan zdrowia również wtedy, gdy opieka sprawowana była przez członków rodziny poszkodowanego i nie wiązała się z obowiązkiem zapłaty.
Roszczenie odszkodowawcze staje się wymagalne w chwili powstania szkody więc do jego dochodzenia nie jest konieczne wykazanie poniesienia wydatków. Wystarczy samo wykazanie konieczności ich poniesienia, co najczęściej sprowadza się do zebrania zaświadczeń lekarskich opisujących uszczerbek na zdrowiu. Nie ulega jednak wątpliwości że wydatki już poniesione są łatwiejsze do udowodnienia zarówno w zakresie ich zasadności jaki i wysokości.
Poszkodowany ma dowolność w wydatkowaniu uzyskanego odszkodowania. Środki pieniężne mogą, ale nie muszą, być wykorzystane na leczenie lub rehabilitację. Nie ma przeciwwskazań prawnych by uzyskane odszkodowanie zostało wydane na rozrywkę lub konsumpcję.
r.pr. Karol Olkuski
kancelaria@olkuski.legal
