Postępowania sądowe coraz szybciej zmierzają w kierunku informatyzacji. Rozprawy online w niektórych sądach stały się bardziej regułą niż wyjątkiem. Tendencja ta jest również zauważalna w przepisach, które umożliwiają, a czasem wymuszają procedowanie za pomocą systemu teleinformatycznego. Jednym z przykładów takich zmian jest nowelizacja prawa upadłościowego, która od grudnia ub.r. daje możliwość składania przez Internet wniosków o upadłość konsumencką. Pojawiły się przy tym rozbieżności w ocenie czy wnioskodawca jest do tej formy zobowiązany.

1. Wniosek o upadłość konsumencką może być złożony w formie elektronicznej.
2. Możliwe jest nadal złożenie wniosku w formie papierowej .
3. Wniosek elektroniczny przyspiesza postępowanie.
4. Wniosek elektroniczny stawia ograniczenia technologiczne w zakresie zamieszczanej treści.
5. Wniosek elektroniczny wiąże się z rygorami dotyczącymi poświadczenia załączników.

            Źródłem wątpliwości jest art. 216a ustawy Prawo Upadłościowe, mówiący iż w postępowaniu upadłościowym pisma procesowe oraz dokumenty, wnosi się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe z wykorzystaniem udostępnianych w tym systemie formularzy. Pisma oraz dokumenty niewniesione za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe nie wywołują skutków prawnych, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma albo dokumentu do sądu.

            Wielu osób uznało, że kategoryczność sformułowania o niewywoływaniu skutków prawnych oznacza, iż przepis ten rozstrzyga o konieczności zastosowania elektronicznej formy wniosku o upadłość konsumencką. Analiza przepisów szczególnych odrębnego postępowania upadłościowego prowadzi do przeciwnych wniosków.

            Artykuł 491 2 ust 3 ustawy Prawo Upadłościowe zawiera istotne odesłanie: Do wniosku o ogłoszenie upadłości i innych pism procesowych oraz dokumentów składanych przez dłużnika stosuje się odpowiednio przepis art. 216aa. Przepis ten jest bardzo rozbudowany, dlatego skoncentruję się na normach w nim zawartych:

1. Wierzyciele mogą wnosić pisma procesowe oraz dokumenty z pominięciem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe.

2. Wierzyciele mogą również wnosić wnioski lub składać oświadczenia i dokumenty w biurze podawczym każdego sądu rejonowego, przekazując ustnie treść wniosku lub oświadczenia pracownikowi biura podawczego oraz składając dokumenty sporządzone w postaci papierowej.

            Stosując artykuł 491 2 ust 3 w związku z artykułem 216 aa prawa upadłościowego dłużnik ma prawo do tradycyjnej formy złożenia wniosku o upadłość konsumencką.

            Uprawnienie to, jak każde dające możliwość wyboru, z jednej strony daje wnioskodawcy większą wolność, ale z drugiej strony nakłada na niego konieczność podjęcia decyzji, w jakiej formie chce złożyć wniosek. Decyzji, która nie jest oczywista.

            Wniosek o upadłość konsumencką złożony w formie elektronicznej ma wszystkie cechy postępowania online. Niezaprzeczalną i główną zaletą jest płynność przepływu informacji. Pisma docierają natychmiast po ich wysłaniu i zawierają informacje wpisane w formularze od razu porządkujące istotne dla sprawy kwestie. Wpływa to na szybkość postępowania, łatwość jego prowadzenia i przejrzystość procedury.

            Główną wadą jest konieczność dostosowania się wnioskodawcy do wymogów systemu teleinformatycznego. Wszystkie dowody w formie papierowej trzeba zdigitalizować. Przesyłane załączniki trzeba poświadczać za zgodność z oryginałem. Nadto formularze elektroniczne jeszcze bardziej niż papierowe ograniczają wnioskodawcy możliwość dopisania informacji w ocenie wnioskodawcy istotnych dla sprawy. Utrudnione jest załączanie niestandardowych dowodów.

            Wniosek w formie papierowej jest dobrym rozwiązaniem dla wnioskodawców chcących przedstawić swoją wyjątkową sytuację. Możliwe jest załączenie dowodów i składanie oświadczeń w znacznie szerszym zakresie niż przy wniosku elektronicznym. Forma papierowa pozwala czasem lepiej pokazać ludzki wymiar sprawy.

Niezależnie od tego, którą formę wniosku wybierze wnioskodawca i jakimi przesłankami będzie się przy tym kierował, jeszcze raz podkreślam, że to do niego należy wybór formy w jakiej złoży wniosek o upadłość konsumencką.

r.pr. Karol Olkuski

kancelaria@olkuski.legal