Zgodnie z art. 261 § 1 k.p.c., nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonków stron, ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu, jak również osób pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia. Prawo odmowy zeznań trwa po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia. Jednakże odmowa zeznań nie jest dopuszczalna w sprawach o prawa stanu, z wyjątkiem spraw o rozwód.
W myśl zaś § 2 w/w przepisu, świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich, wymienionych w paragrafie wyżej, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. Duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi.
Wyżej wymieniony przepis szczegółowo określił, kto i kiedy może odmówić składania zeznań.
Ponieważ nie każdy musi wiedzieć kim jest wstępny a kim zstępny wyjaśnię, że prawo do odmowy przysługuje: małżonkom, rodzicom, dziadkom, dzieciom, wnukom i powinowatym, czyli np. szwagierce i szwagrowi. Okoliczności zaś w których można uchylić się od odpowiedzi tłumaczyć nie trzeba, gdyż precyzyjnie zostało to określone w § 2 omawianego przepisu.
Osoba, która dostała wezwanie do stawienia się w sądzie, na rozprawie w charakterze świadka winna przeanalizować co wie w danej sprawie, co może powiedzieć i na jakie pytania nie powinna odpowiadać, aby nie narazić swoich bliskich.
Pamiętaj również, że powołując konkretną osobę na świadka nie musisz pytać jej o zgodę. Świadek jeśli dostanie wezwanie do stawiennictwa w sądzie ma obowiązek się stawić i udzielić odpowiedzi na pytania sądu, stron i pełnomocników. Uchylić się od odpowiedzi może tylko i wyłącznie w tych konkretnych przypadkach, o których napisałam wyżej.
Za nie usprawiedliwione zaś stawiennictwo świadek zostanie przez sąd ukarany grzywną, a jeśli to nie przyniesie rezultaty może on zostać doprowadzony w asyście policji.
