Radca prawny, Katarzyna Piątkowska przypomina o obowiązujących od połowy września 2023 r. istotnych dla przedsiębiorców zmianach Kodeksu spółek handlowych. Jakie korzyści i utrudnienia mogą wyniknąć z tej nowelizacji w praktyce?

Podstawowym celem zmian KSH, które weszły w życie 15 września 2023 r. było ujednolicenie praktyki gospodarczej w krajach Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego poprzez implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z 27 listopada 2019 r. w zakresie transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1151 z  20 czerwca 2019 r. w zakresie stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek.

Wśród najważniejszych zmian w krajowej reorganizacji spółek? należy wymienić:

• Uregulowanie nowego sposobu podziału spółek kapitałowych i spółki komandytowo akcyjnej – podział przez wyodrębnienie.
• Uproszczenie docelowej organizacji kapitałowej procesu przejęcia spółek.
• Dodatkowe zabezpieczenie praw wierzycieli spółek przejmowanych podlegających łączeniu.
• Włączenie spółek komandytowo-akcyjnych w krajowe i transgraniczne procesy reorganizacyjne.
• Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa spółek w reorganizacji.

- Uregulowanie nowego sposobu podziału spółek kapitałowych i spółki komandytowo akcyjnej – podział przez wyodrębnienie -

Ten nowy typ reorganizacji polegać ma na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę/spółki w zamian za udziały lub akcje spółki albo spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które obejmuje spółka dzielona. Oznacza to tym samym, że w konsekwencji tego rodzaju podziału wspólnicy spółki dzielonej nie stają się wspólnikami spółki dzielonej, a całość udziałów spółki wyodrębnionej przypada docelowo spółce „matce”.

W wyniku reorganizacji struktury kapitałowej i majątkowej przedsiębiorstwa z wykorzystaniem podziału przez wyodrębnienie zostaje zachowana ciągłość praw i obowiązków przysługujących dotychczas spółce dzielonej w zakresie składników majątku, które przenoszone są na spółkę wyodrębnianą.

Oznacza to, że wobec spółki dzielonej aktualne pozostaną w szczególności zezwolenia, koncesje oraz ulgi w zakresie, w jakim przysługiwały one spółce dzielonej, ujętych w planie podziału jako prawa powiązane z przenoszoną częścią majątku. Jest to znaczne uproszczenie w stosunku do niektórych tradycyjnych modelów reorganizacji z zakresu M&A, pozwalające na przyspieszenie realizacji formalności niezbędnych do kompleksowego sfinalizowania procesu podziału spółki.

Metoda podziału przez wyodrębnienie może sprawdzić się zatem u mniejszych przedsiębiorców, którzy planują utworzenie spółki zależnej, wyodrębnienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa, jak również u większych graczy na rynku, reorganizujących swoją grupę kapitałową.

Omawiając ostatnie zmiany w prawie spółek dostrzec również należy, że regulacje obejmujące podział przez wyodrębnienie zostały dodatkowo uproszczone w stosunku do regulacji ogólnych Kodeksu spółek handlowych, dotyczących podziałów spółek m.in. poprzez zwolnienie zarządów z obowiązku sporządzania pisemnego sprawozdania uzasadniającego podział spółki (art. 536 KSH), obowiązku poddania planu podziału badaniu biegłego (art. 537 KSH), czy wyłączenie instytucji zastrzeżeń wspólników do planu podziału uregulowanego w art. 541 par. 5) KSH.

Na skutek podziału przez wyodrębnienie nie dochodzi również do automatycznego wykreślenia spółki dzielonej bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, co wynika z samej istoty wyodrębnienia obejmującego jedynie część przedsiębiorstwa. 

- Uproszczenie docelowej organizacji kapitałowej procesu przejęcia spółek - 

Powyższe realizuje się m.in. poprzez wprowadzenie trybu połączenia bez przyznania udziałów albo akcji spółki przejmującej.

Wśród zmian, które weszły w życie 15 września do Kodeksu spółek handlowych dodano także art. 515 1, który przewiduje możliwość przeprowadzenia uproszczonego połączenia bez przyznawania wspólnikom spółki przejmowanej udziałów albo akcji spółki przejmującej. Dotychczas w wyniku połączenia spółek wspólnicy spółki przejmowanej otrzymywali udziały lub akcje w spółce przejmującej, która w celu utworzenia nowych udziałów lub akcji podwyższała swój kapitał zakładowy. Obecnie możliwe jest uniknięcie zmiany wysokości kapitału zakładowego w wyniku łączenia spółek poprzez wykorzystanie uproszczonego sposobu łączenia, opisanego w art. 515 1 KSH.

Z tej procedury skorzystać można w przypadku, gdy do połączenia przystępują spółki, w których jeden wspólnik posiada bezpośrednio lub pośrednio wszystkie udziały lub akcje w łączących się spółkach albo wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach. Taka sytuacja dotyczyć może zarówno łączenia się spółek o identycznej strukturze własnościowej (spółki siostry), jak i połączenia przez przejęcie(spółka przejmująca wchłania spółkę przejmowaną).

W praktyce pojawiają się jednak wątpliwości co do praktyczności przepisu w kontekście niezmienionych uregulowań prawa podatkowego, albowiem skorzystanie z tej procedury może spowodować zwiększenie wartości udziałów lub akcji wspólników pozostałych w spółce po połączeniu, stanowiące przychód podlegający dodatkowemu opodatkowaniu.

Informacje na temat:

• Dodatkowego zabezpieczenia praw wierzycieli spółek przejmowanych podlegających łączeniu.
• Włączenia spółek komandytowo-akcyjnych w krajowe i transgraniczne procesy reorganizacyjne.
• Ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa spółek w reorganizacji.

zamieszczamy na stronie MKZPartnerzy - https://mkzpartnerzy.pl/zmiany-w-reorganizacji-spolek/

Autorką analizy jest radca prawny Katarzyna Piątkowska.