7 listopada 2019 roku weszły w życie przepisy wprowadzające do kodeksu postępowania cywilnego szczególne zasady dotyczące postępowania w sprawach gospodarczych. Procedura dla spraw gospodarczych nie jest novum w polskim systemie prawnym. Po kilku latach funkcjonowania, została uchylona w 2011 roku. Teraz, po kilku latach przerwy, wraca w nowej starej formule. Celem wprowadzenia nowych przepisów jest szybsze rozpoznawanie spraw gospodarczych. 

Nowe przepisy

Poprzednia procedura dla spraw gospodarczych została wprowadzona ustawą z 24 maja 1989 roku o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych. Dodano wówczas do kodeksu postępowania cywilnego Rozdział I „Postępowanie w sprawach gospodarczych” (art. 4791 - 47927). Ustawą z 16 września 2011 roku o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw uchylono wspomniany powyżej Rozdział I. Nowa procedura gospodarcza została wprowadzona ustawą z 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw poprzez dodanie do KPC Działu IIa zatytułowanego „Postępowanie w sprawach gospodarczych” (art. 4581 – 45813).

Sprawa gospodarcza

Jak sama nazwa wskazuje, nowe przepisy są przeznaczone dla spraw gospodarczych. W art. 4582 § 1 taksatywnie wskazano, jakie sprawy spełniają definicję sprawy gospodarczej. Wspomniany przepis zawiera 12 przedmiotów spraw, a spośród nich można wymienić m.in. sprawy:

• ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej;
• określone w pkt 1, choćby którakolwiek ze stron zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej;
• ze stosunku spółki oraz dotyczące roszczeń, o których mowa w art. 291-300 i art. 479-490 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 505);
• przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przywrócenie do stanu poprzedniego lub o naprawienie szkody z tym związanej oraz o zakazanie albo ograniczenie działalności zagrażającej środowisku;
• z umów o roboty budowlane oraz ze związanych z procesem budowlanym umów służących wykonaniu robót budowlanych;
• z umów leasingu;
• przeciwko osobom odpowiadającym za dług przedsiębiorcy, także posiłkowo lub solidarnie, z mocy prawa lub czynności prawnej;
• między organami przedsiębiorstwa państwowego;
• między przedsiębiorstwem państwowym lub jego organami a jego organem założycielskim lub organem sprawującym nadzór;
• z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego;
• o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, którym jest orzeczenie sądu gospodarczego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu albo ugoda zawarta przed tym sądem;
• o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego opartego na prawomocnym lub podlegającym natychmiastowemu wykonaniu orzeczeniu sądu gospodarczego albo ugodzie zawartej przed tym sądem.

Mimo, iż § 1 zawiera zamknięty katalog spraw, ustawodawca w kolejnej jednostce redakcyjnej wskazał, jakiego rodzaju sprawy nie są sprawami gospodarczymi. W § 2 wskazano, że sprawami gospodarczymi nie są sprawy o:

• podział majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej po jej ustaniu;
• wierzytelność nabytą od osoby niebędącej przedsiębiorcą, chyba że wierzytelność ta powstała ze stosunku prawnego w zakresie działalności gospodarczej prowadzonej przez wszystkie jego strony.

Biorąc pod uwagę mnogość spraw gospodarczych, przywrócenie szczególnych zasad postępowania należy ocenić pozytywnie. Teraz musimy poczekać i sprawdzić, czy wejście w życie odświeżonego postępowania w sprawach gospodarczych przyczyni się w praktyce do osiągnięcia celu, jakim było przyspieszenie rozwiązywania sporów przedsiębiorców.