W ostatnim czasie wielu przedsiębiorców otrzymało decyzje Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR) wzywające do zwrotu subwencji, którą otrzymali w ramach programu „Tarcza Antykryzysowa”. Decyzje te często dotyczą zwrotu całej kwoty subwencji, co budzi poważne obawy wśród beneficjentów, którzy nie wiedzą, na jakiej podstawie prawnej PFR podejmuje takie działania. Wiele z tych decyzji spotkało się z krytyką ze strony przedsiębiorców i prawników, wskazujących na naruszenia zasad prawa krajowego oraz unijnego.
„Tarcza Antykryzysowa” to program wsparcia finansowego, wprowadzony przez polski rząd w 2020 roku w celu pomocy przedsiębiorstwom dotkniętym pandemią COVID-19. Program był skierowany do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, które odczuły negatywne skutki gospodarcze pandemii. Subwencje, przyznawane przez Polski Fundusz Rozwoju (PFR), miały na celu przede wszystkim poprawę płynności finansowej przedsiębiorstw, utrzymanie miejsc pracy i przetrwanie trudnego okresu ekonomicznego.
PFR wskazuje w decyzjach wzywających do zwrotu subwencji, że w wyniku weryfikacji danych stwierdzono podejrzenie nadużyć lub nieprawidłowości w uzyskaniu wsparcia. Podkreślam, że nie chodzi o faktycznie zaistniałem nadużycia. Beneficjentom nakazuje się zwrot całej kwoty otrzymanej subwencji, często w krótkim terminie, na przykład w ciągu 14 dni roboczych od doręczenia decyzji.
Decyzje te zazwyczaj nie zawierają szczegółowych informacji na temat stwierdzonych nieprawidłowości, a jedynie ogólne sformułowania dotyczące podejrzeń o nadużycia. W efekcie wielu beneficjentów, którzy działali w dobrej wierze i spełniali warunki programu, stoi przed koniecznością zwrotu znacznych kwot, co prowadzi do dużego niepokoju i poczucia niesprawiedliwości.
W odpowiedzi na decyzje PFR istnieje szereg zarzutów, które można podnieść w zaskarżeniu takich decyzji. W oparciu o analizę prawną i zgromadzone informacje, poniżej przedstawiamy najważniejsze argumenty, które można skutecznie wykorzystać w odwołaniu:
1. Sprzeczność z przepisami prawa unijnego (art. 107 i 108 TFUE):
Procedura żądania zwrotu subwencji może naruszać unijne przepisy dotyczące pomocy publicznej, szczególnie zasady proporcjonalności i przejrzystości. Decyzja PFR, która nie spełnia tych wymogów, może być kwestionowana na gruncie prawa unijnego.
2. Zmiana regulaminu po przyznaniu subwencji:
Decyzja PFR może opierać się na zmienionej wersji regulaminu programu „Tarcza Antycovidowa 1.0”. Jeśli beneficjent otrzymał subwencję na podstawie pierwotnego regulaminu, a ten regulamin został później zmieniony (np. zaostrzono warunki weryfikacji), można argumentować, że beneficjent powinien być rozliczany na podstawie pierwotnej wersji regulaminu. Zmiana warunków programu po jego realizacji narusza zasadę ochrony praw nabytych i pewności prawa.
3. Upływ terminu przedawnienia:
Zgodnie z przepisami o przedawnieniu roszczeń związanych z działalnością gospodarczą, roszczenie o zwrot subwencji może być przedawnione, jeśli od momentu jej przyznania minęły 3 lata. Jeśli decyzja PFR została wydana po upływie tego terminu, można podnieść zarzut przedawnienia.
4. Brak proporcjonalności decyzji:
Żądanie zwrotu całej kwoty subwencji bez względu na skalę rzekomych naruszeń jest nieproporcjonalne. Nawet gdyby doszło do nieprawidłowości, PFR powinien precyzyjnie ustalić, która część subwencji była nieprawidłowo przyznana, i żądać zwrotu tylko tej części.
5. Niewystarczające dowody:
PFR nie przedstawia konkretnych dowodów potwierdzających nieprawidłowości. W decyzjach brakuje odniesień do wyników weryfikacji czy kontroli, co jest podstawą do podważenia takiej decyzji. W decyzjach brakuje szczegółowych informacji na temat tego, na czym dokładnie miały polegać stwierdzone nadużycia. Brak precyzyjnego uzasadnienia narusza przepisy prawa administracyjnego, które wymagają, aby decyzje organów były szczegółowo i jasno uzasadnione.
6. Naruszenie zasady zaufania obywatela do państwa:
Decyzje o zwrocie subwencji naruszają zasadę zaufania obywatela do państwa. Beneficjenci programu, którzy działali zgodnie z obowiązującymi przepisami i w dobrej wierze, nie powinni być postawieni przed koniecznością zwrotu środków bez szczegółowego uzasadnienia.
Decyzje o zwrocie subwencji z programu „Tarcza Antykryzysowa” budzą wiele kontrowersji. Przedsiębiorcy, którzy korzystali z tego wsparcia w dobrej wierze, mogą czuć się niesprawiedliwie traktowani przez PFR, szczególnie w przypadku braku szczegółowego uzasadnienia i dowodów. Warto pamiętać, że istnieje szereg argumentów, które można podnieść w odwołaniu od decyzji o zwrocie, takich jak brak proporcjonalności, upływ terminu przedawnienia czy naruszenie zasady ochrony praw nabytych.
r.pr. Karol Olkuski
pl. Stary Rynek 2 lok 1B, Płock
tel. 604-960-660, mail kancelaria@olkuski.legal
