Gdy dziecko znika z dnia na dzień. Co robić w przypadku porwania rodzicielskiego?
Rozstanie rodziców bywa trudne – dla dziecka, ale także dla dorosłych, którzy dzielą się opieką. Zdarza się jednak, że jeden z rodziców postanawia „wziąć sprawy w swoje ręce” i bez zgody drugiego opiekuna wywozi dziecko lub zatrzymuje je dłużej niż ustalono.
Dlaczego w wielu przypadkach takie działanie nie spotyka się z żadną realną reakcją państwa i co możesz zrobić, jeśli to Twoje dziecko zostało wywiezione?
„Rodzic pierwszoplanowy” – jak sądy utrwalają skutki porwania
W praktyce polskich sądów to rodzic, który pierwszy zabierze dziecko i zacznie sprawować nad nim codzienną opiekę, zyskuje przewagę w postępowaniu. Sędziowie rzadko podejmują decyzje o przymusowym odebraniu dziecka i przekazaniu go drugiemu opiekunowi – nawet jeśli ten został pozbawiony kontaktu z dnia na dzień.
Z czasem rodzic, który wywiózł dziecko, zaczyna być traktowany jako tzw. „rodzic pierwszoplanowy”, a drugi – ten, który nie podjął siłowej walki – musi walczyć o podstawowe prawa do kontaktu z własnym dzieckiem.
Porwanie rodzicielskie, a kodeks karny
Zgodnie z art. 211 Kodeksu karnego, uprowadzenie lub zatrzymanie dziecka przez osobę, która nie ma do tego prawa, jest przestępstwem zagrożonym karą od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Ale uwaga – w praktyce organy ścigania nie stosują tego przepisu wobec rodziców posiadających pełnię władzy rodzicielskiej. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 28 czerwca 2021 r. (sygn. IV KK 260/21), przestępstwo to dotyczy głównie osób pozbawionych, ograniczonych lub zawieszonych we władzy rodzicielskiej.
To sprawia, że w wielu przypadkach wywiezienie dziecka przez jednego z opiekunów pozostaje bezkarne, nawet jeśli doszło do złamania wcześniejszych ustaleń czy orzeczenia sądu.
Co możesz zrobić, krok po kroku ?
Nie warto czekać – czas reakcji ma kluczowe znaczenie. Jeśli podejrzewasz, że drugi rodzic bezprawnie zatrzymał lub wywiózł dziecko:
Zgłoś sprawę na policjęZawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa powinno zostać złożone jak najszybciej – zwłaszcza jeśli nie wiesz, gdzie przebywa dziecko, a kontakt z drugim rodzicem został nagle zerwany.
Wystąp do sądu rodzinnegoJeśli znasz miejsce pobytu dziecka, możesz złożyć wniosek o ustalenie jego miejsca zamieszkania przy Tobie, ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej drugiego rodzica oraz uregulowanie kontaktów. Sąd może również nakazać natychmiastowe odebranie dziecka, jeśli uzna, że zostało ono bezprawnie zatrzymane.
Zadbaj o dowodyZachowuj wszelką korespondencję, która potwierdza próby kontaktu z dzieckiem lub brak współpracy ze strony drugiego rodzica. Przydadzą się wiadomości tekstowe, e-maile, zdjęcia, a także zeznania świadków.
Reaguj szybko po powrocie z wakacji lub wyjazdówDo porwań rodzicielskich często dochodzi po wspólnych lub ustalonych wyjazdach – dziecko nie wraca, a rodzic tłumaczy to rzekomą troską o jego dobro. Kluczowe jest szybkie działanie.
Co w przypadku wywiezienia dziecka za granicę?
W sytuacji, gdy jeden z rodziców wywozi dziecko za granicę bez zgody drugiego opiekuna, zastosowanie znajduje Konwencja Haska z 25 października 1980 r. dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę. Zgodnie z jej postanowieniami, każde państwo, które jest stroną konwencji, ma obowiązek udzielić pomocy prawnej w celu niezwłocznego powrotu dziecka do kraju jego stałego pobytu.
Procedura może być skomplikowana i wymaga zdecydowanych działań już od pierwszych dni po porwaniu. Dlatego warto niezwłocznie skontaktować się z prawnikiem, który pomoże podjąć odpowiednie kroki.
Podsumowanie
Bezpodstawne wywiezienie dziecka przez drugiego rodzica, odmowa powrotu po wakacjach czy nagłe zerwanie kontaktu – to sytuacje, które wymagają natychmiastowej reakcji. Choć prawo często nie nadąża za emocjami i dramatem, jaki przeżywa rodzic, który traci codzienny kontakt z dzieckiem.
Masz pytania dotyczące opieki nad dzieckiem, ograniczenia władzy rodzicielskiej lub porwania rodzicielskiego?
Skontaktuj się z Kancelarią MT Legal – wskażemy Ci możliwe rozwiązania i pomożemy zadbać o bezpieczeństwo Twojego dziecka.
