W praktyce obrotu gospodarczego oraz przy udzielaniu i dochodzenia zwrotu pożyczek i kredytów spotyka się różne określenia odsetek:
- odsetki kapitałowe,
- odsetki za opóźnienie,
- odsetki karne,
- odsetki za zwłokę,
- odsetki umowne,
- odsetki ustawowe,
- odsetki ustawowe za opóźnienie,
- odsetki handlowe,
- odsetki prolongacyjne.
Pojęcia te oznaczają:
Odsetki kapitałowe
– to odsetki za okres kończący się z dniem płatności. Obowiązek ich zapłaty musi być określony w umowie.
Odsetki za opóźnienie
– to odsetki za okres po dniu płatności. Przysługują z ustawy, a więc jeśli strony nic innego nie ustaliły, to wierzycielowi te odsetki się należą.
Odsetki „karne” albo „za zwłokę”
– to zwyczajowe określenie odsetek za opóźnienie. Stosowane zazwyczaj wtedy, gdy wysokość tych odsetek jest określona w umowie. Ich maksymalna wysokość to dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie (zob. niżej).
Odsetki umowne
– to pojęcie dotyczy wysokości stopy procentowej albo źródła obowiązku płacenia odsetek. Można więc mówić o odsetkach umownych albo w tym sensie, że obowiązek ich zapłaty został określony w umowie, albo w tym sensie, że wysokość stopy procentowej została określona w umowie, albo w obu znaczeniach. Odsetki kapitałowe z reguły są odsetkami umownymi w obu znaczeniach. Odsetki za opóźnienie przysługują wierzycielowi z ustawy. Jednak ich wysokość może być określona w umowie.
Odsetki ustawowe
– to pojęcie dotyczy wysokości stopy procentowej. Jeżeli wysokość tej stopy nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki właśnie ustawowe. Jest to suma stopy referencyjnej NBP + 3,5 punktów procentowych (art. 359 § 2 KC). Obecnie stopa referencyjna wynosi 5,75%, a od 8 maja wynosić będzie 5,25%. Zatem od 8 maja odsetki ustawowe to 8,75% w skali rocznej.
Odsetki ustawowe za opóźnienie
– to pojęcie dotyczy wysokości stopy procentowej. Wierzycielowi z mocy prawa przysługują odsetki za opóźnienie. Jeżeli ich wysokość nie została określona w umowie, to wynoszą sumę stopy referencyjnej NBP oraz 5,5 punktów procentowych. Obecnie stopa referencyjna wynosi 5,75%, a od 8 maja wynosić będzie 5,25%. Zatem od 8 maja odsetki ustawowe za opóźnienie to 10,75% w skali rocznej.
Odsetki handlowe
– to pojęcie dotyczy wysokości stopy procentowej. Ich pełna nazwa to odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych. Obowiązują z mocy prawa. Dotyczą należności z transakcji w obrocie gospodarczym. Wynoszą sumę stopy referencyjnej NBP oraz:
- 8 punktów procentowych, jeśli dłużnikiem jest publiczny podmiot leczniczy (od 8 maja 13,25% w skali rocznej);
- 10 punktów procentowych w pozostałych przypadkach (od 8 maja 15,25% w skali rocznej).
Odsetki prolongacyjne
– jest to zwyczajowe określenie odsetek, które z mocy prawa przysługują wierzycielowi na podstawie art. 5 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.
Zgodnie z tym przepisem, jeżeli strony transakcji handlowej przewidziały termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych (zob. wyżej) po upływie 30 dni od spełnienia swojego świadczenia i doręczenia faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi.
Prawo to nie dotyczy transakcji z udziałem podmiotu publicznego będącego podmiotem leczniczym.
Ponadto, przysługuje ono tylko wierzycielom zaliczanym do kategorii mikroprzedsiębiorcy, małego przedsiębiorcy i średniego przedsiębiorcy w rozumieniu rozporządzenia Komisji nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. Są to przedsiębiorstwa, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników i których roczny obrót nie przekracza 50 milionów EUR, lub roczna suma bilansowa nie przekracza 43 milionów EUR.
Jeśli mają państwo problem prawny, którego nie rozwiązują dostępne kalkulatory odsetek, zapraszam na stronę prawodoexcela.pl i zachęcam do kontaktu.
