Zostałeś pominięty w testamencie? Dowiedz się czym jest zachowek!

Zachowek jest to kwota pieniężna, należna najbliższym krewnym osoby zmarłej określonym w ustawie. Prawo do zachowku przysługuje danej osobie, jeżeli nie otrzymała należnej kwoty w innej postaci np. darowizny za życia.

• Pamiętaj, że sam fakt pominięcia w testamencie spadkodawcy nie oznacza to, że nic Ci się nie należy!
• Masz możliwość domagania się rekompensaty pieniężnej od osób wskazanych w testamencie!

Jeżeli jesteś osobą spokrewnioną ze spadkodawcą tj. zstępnym (dzieci, wnuki itd.), małżonkiem czy rodzicem spadkodawcy, który byłby powołany do spadku z ustawy (czyli gdyby nie było testamentu) – masz prawo do zachowku! Prawo to przysługuje również przysposobionym i ich zstępnym oraz przysposabiającym i ich małżonkom.

Nie jest jednak tak, że w konkretnym przypadku wszystkie wskazane osoby mają prawo do zachowku. Przykładowo rodzice spadkodawcy będą uprawnieni do zachowku dopiero wtedy, gdy spadkodawca nie miał żony i dzieci.

Ile wynosi zachowek? – Wysokość zachowku to co do zasady połowa wartości spadku (50%), który przypadałby na mocy ustawy. W przypadku osób niezdolnych do pracy i małoletnich (66%) – 2/3 tego co na podstawie ustawy.

Na przykład : jesteś dzieckiem spadkodawcy i z ustawy należałoby Ci się 100.000 zł, więc w tej sytuacji masz prawo do zachowku w wysokości połowy kwoty z 100.000 zł czyli 50.000 zł.

Ustalenie wysokości zachowku przykład

Pani Janina miała trójkę pełnoletnich dzieci: Kasię, Basię i Piotrka.

Jej maż zmarł już wcześniej.

Pani Janina pozostawiła po sobie testament.

W testamencie powołała do dziedziczenia tylko Piotrka, uprawnione do zachowku od Piotrka będą córki p. Janiny – Kasia i Basia.

Ich udział spadkowy gdyby nie było testamentu wynosiłby 1/3, natomiast zachowek wynosi 50% wartości spadku, który przypadałby z ustawy – zarówno Kasia, jak i Basia mają więc roszczenie o zapłatę 1/6 wartości spadku. Piotrek może zmniejszać wartość zachowku należnego siostrom przez np. wskazanie, że siostry za życia p. Janiny otrzymały od Niej darowizny, bądź wykazywanie, że w spadku były długi, które zmniejszają jego wartość.

Termin przedawnienia – Przedawnienie roszczenia o zachowek następuje z upływem 5 lat od ogłoszenia testamentu / 5 lat od otwarcia spadku. Sam fakt sporządzenia pisma do osoby, która jest zobowiązana do zapłaty zachowku np. wezwania do zapłaty, nie przerywa biegu przedawnienia – może jednak stanowić solidną podstawę do rozpoczęcia rozmów ugodowych z osobą od której dochodzimy zachowku.

** ogłoszenie testamentu – następuje u notariusza bądź w Sądzie

** otwarcie spadku = moment śmierci spadkodawcy

Dziedziczenie prawa do zachowku – Roszczenie o zachowek przechodzi na spadkobiercę osoby uprawnionej do zachowku np. po śmierci ojca uprawnionego do zachowku po swojej mamie (spadkodawczyni), na jego córkę (wnuczkę spadkodawczyni).

Nie jest prawdą, że należne Ci pieniądze zawsze otrzymasz od razu. Często trzeba uzbroić się w cierpliwość. Osoba zobowiązana z tytułu zachowku może żądać rozłożenia na raty, odroczenia terminu płatności lub nawet obniżenia wartości zachowku. W skrajnym przypadku, osoba zobowiązana do zapłaty zachowku może odmówić płatności w ogóle (np. powołując się na rażące naruszenie zasad współżycia społecznego art. 5 KC).

Kiedy jeszcze zachowek nie będzie przysługiwał?

Utrata prawa do zachowku w następujących przypadkach:

• Wydziedziczenie
• Uznanie niegodnym dziedziczenia
• Odrzucenie spadku
• Zawarcie ze spadkodawcą umowy o zrzeczenie się dziedziczenia
• Wystąpienie spadkodawcy przed śmiercią o orzeczenie rozwodu lub separacji z małżonkiem z jego winy
• Stan separacji ze spadkodawcą

Właściwy Sąd – Twoja sprawa będzie prowadzona w Sądzie Cywilnym właściwym dla ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli nie da się go w Polsce ustalić– sąd miejsca, w którym znajduję się majątek spadkowy lub jego część.