Artykuł 5 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przewiduje możliwość ograniczenia prawa pacjenta w okolicznościach wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów, a w przypadku prawa do kontaktu z innymi osobami, także ze względu na możliwości organizacyjne podmiotu.
Należy wyraźnie podkreślić, iż mowa jest tu o ograniczaniu, a nie o pozbawieniu praw pacjenta, a wszelkie wprowadzanie ograniczeń musi być uzasadnione. Decyzję o ograniczaniu podejmuje kierownik podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych lub upoważniony przez niego lekarz.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że zasadą jest, że pacjent podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne ma prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami.
Tak, więc art. 5 wymienionej ustawy jako wyjątek od zasady poszanowania praw pacjenta i ochrony praw człowieka, musi być interpretowany ściśle przy uwzględnieniu zasady proporcjonalności. Jest to o tyle istotne, że ochrona zdrowia publicznego uzasadniająca art. 5 wchodzi w kolizję z podstawowymi prawami pacjenta mającymi silne umocowanie konstytucyjne, jak godność i wolność komunikowania się. Zapewnienie łączności i relacji zwłaszcza z osobami bliskimi stanowi istotny element życia rodzinnego w rozumieniu art. 47 Konstytucji RP.
Wydaje się, że o ile bowiem ograniczenie kontaktu osobistego oraz tradycyjnej korespondencji może być wyjątkowo uzasadnione względami sanitarnymi lub organizacyjnymi, o tyle ograniczenie komunikacji telefonicznej nie ma wystarczającego uzasadnienia wymaganego przez art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. W tej sytuacji podmiot leczniczy powinien przynajmniej zapewnić pacjentom kontakt telefoniczny z osobami bliskimi.
Należy pamiętać, że jeżeli ingerencja w prawa pacjenta okaże się nieuzasadniona, np. sprzeczna z zasadą proporcjonalności, a jednocześnie możliwe będzie ustalenie winy kierownika podmiotu udzielającego świadczeń lub choćby winy organizacyjnej podmiotu, to poszkodowany pacjent będzie mógł domagać się zadośćuczynienia od tego pomiotu.
