I. Prawo pacjenta do informacji o swoim stanie zdrowia zostało określone w art. 9 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, (dalej: u.p.p.), jest ono bezpośrednim korelatem obowiązku spoczywającego na lekarzu w zakresie dotyczącym lekarskich świadczeń zdrowotnych, o których mowa w art. 31 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, (dalej: u.z.l.).
Prawo do informacji o swoim stanie zdrowia podlega ochronie, jako prawo osobiste do zdrowia, czyli znajomości własnego ciała oraz możliwości jego zachowania i zachodzących w nich procesów. W tym kontekście pacjent winien mieć pełny zakres wiedzy o swoim stanie zdrowia.
Po uzyskaniu informacji pacjent ma prawo przedstawić osobie wykonującej zawód medyczny swoje zdanie w tym zakresie. A więc ustawodawca przewiduje swoisty dialog pomiędzy lekarzem a pacjentem.
Jak zauważa się w orzecznictwie przydanie pacjentowi prawa do informacji ma pozwolić na wyrównanie, w określonym zakresie, deficytu wiedzy medycznej pacjenta, a w ten sposób stworzyć pacjentowi możliwość rzeczywistego udziału w procesie diagnostycznym i leczniczym, dotyczącym jego organizmu. Udzielanie przystępnej informacji, o której mowa w art. 31 ust. 1 in principio u.z.l. oraz art. 9 ust. 2 in principio u.p.p. staje się, zatem środkiem upodmiotowienia pacjenta w stosunkach z lekarzem.
Także pacjentowi przysługuje prawo do informacji względem pielęgniarki, położnej, ratownika medycznego czy fizjoterapeuty, a treść tego prawa musi być każdorazowo ustalana z uwzględnieniem zakresu udzielanych świadczeń oraz uprawnień posiadanych przez osobę wykonującą dany zawód medyczny.
II. Elementem szerszego uprawnienia pacjenta, jakim jest prawo do informacji o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, metodach diagnostycznych i leczniczych, następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia, rokowaniu, jak również o jego pielęgnacji i zabiegach pielęgniarskich, jest ustanowione w art. 23 ust. 1 u.p.p. prawo do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych.
Rzeczone prawo jest prawem powszechnym, trwałym i niezbywalnym o charakterze osobistym i prywatnym.
Każdy pacjent, niezależnie od miejsca udzielania świadczenia medycznego, ma prawo do dostępu do dokumentacji medycznej. Może być ono realizowane osobiście przez pacjenta lub przez osobę upoważnioną, która działa w jego imieniu. Wyznaczenie osoby upoważnionej nie stanowi przeszkody do dalszego osobistego korzystania z omawianego prawa przez samego pacjenta. Osoba upoważniona, w przypadku śmierci pacjenta ma prawo dostępu do jego dokumentacji medycznej. Realizacja tego prawa może, zatem być kontynuowana po śmierci pacjenta, nie wygasa ono z chwilą jego śmierci.
III. Podsumowując prawo do informacji pacjenta o jego stanie zdrowia realizowane jest w sposób pełny, wówczas, gdy pacjent ma wiedzę na temat tego, jakie informacje na temat jego stanu zdrowia znajdują się w dokumentacji go dotyczącej oraz jakie świadczenia zdrowotne w związku z procesem leczenia zostały mu udzielone. Prawu temu odpowiada obowiązek podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych udostępnienia dokumentacji medycznej pacjentowi, ustanowiony w 26 ust. 1 u.p.p. Ustawodawca nie określił formy wniosku o dostęp do dokumentacji, terminu jego złożenia ani nie uzależnił prawa dostępu do dokumentacji od uzasadnienia wniosku. Przepisy prawa nie określają, w jaki sposób pacjent może złożyć powyższy wniosek. Wobec tego należy uznać, że wniosek o udostępnienie dokumentacji medycznej może zostać złożony w dowolny sposób, w szczególności pacjent może udać się do podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych i osobiście złożyć taki wniosek.
