Dostałeś wezwanie na rozprawę w charakterze świadka w sprawie cywilnej i nie wiesz, czego się spodziewać? Oto kilka najistotniejszych informacji:
- Jeśli otrzymałeś wezwanie z Sądu, sprawdź w pierwszej kolejności, czego sprawa dotyczy i czy wezwanie ma wszystkie przewidziane prawem elementy, a więc Twoje imię, nazwisko i zamieszkanie, miejsce i czas przesłuchania, nazwiska stron i przedmiot sprawy oraz pouczenie o karach za pogwałcenie obowiązków świadka, o zwrocie wydatków koniecznych, związanych ze stawiennictwem do sądu oraz o wynagrodzeniu za utratę zarobków.
- Co do zasady, nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka. Prawo odmowy zeznań przysługuje jednak małżonkowi strony, wstępnym (np. ojcu, matce), zstępnym (np. dzieciom) i rodzeństwu oraz powinowatym w tej samej linii lub stopniu, jak również osobom pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia. Prawo odmowy zeznań trwa po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia. Jednakże odmowa zeznań nie jest dopuszczalna w sprawach o prawa stanu, z wyjątkiem spraw o rozwód.
- Ponadto, jako świadek możesz odmówić odpowiedzi na zadane pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić Ciebie lub Twoich bliskich, wymienionych powyżej, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej.
- Pamiętaj, że w wyjątkowych przypadkach możesz zostać przesłuchany w miejscu Twojego pobytu. Jeśli nie możesz się stawić na wezwanie z powodu choroby, niepełnosprawności lub innej niedającej się usunąć przeszkody, możesz zostać przesłuchany w miejscu Twojego zamieszkania.
- Gdy już znalazłeś się w sądzie i wszedłeś na rozprawę musisz wiedzieć, że organizację i kolejność przesłuchania świadków wyznacza sąd. Co istotne, świadkowie, którzy nie złożyli jeszcze zeznań, nie mogą być obecni przy przesłuchaniu innych świadków.
- Na sali rozpraw zostaniesz poproszony o powstanie na środku sali. Przed przesłuchaniem sąd uprzedzi Cię o prawie odmowy zeznań i odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań. Przesłuchanie rozpoczyna się od zadania pytań dotyczących Twojej osoby oraz stosunku do stron. Może być odebrane od Ciebie przyrzeczenie. Zeznania składasz ustnie, zaczynając od odpowiedzi na pytania sądu, co i z jakiego źródła wiadomo Ci o sprawie, po czym sędziowie, strony i ich pełnomocnicy mogą w tymże przedmiocie zadawać Ci dodatkowe pytania.
- Możesz wyjść z sali rozpraw i budynku sądu nie wcześniej niż po uzyskaniu na to zezwolenia przewodniczącego.
- Jeśli nie stawisz się na rozprawę i nie usprawiedliwisz swojej nieobecności, sąd może skazać Cię na grzywnę (nawet do 3000 złotych). Mimo nałożenia grzywny, sąd wezwie Cię powtórnie, a w razie ponownego niestawiennictwa skaże Cię na ponowną grzywnę i może zarządzić przymusowe sprowadzenie (np. przy asyście Policji). Taka sama kara grozi Ci, jeśli oddalisz się ze sali rozpraw bez zezwolenia przewodniczącego. W ciągu tygodnia od dnia doręczenia Ci postanowienia skazującego na grzywnę lub na pierwszym posiedzeniu, na które zostaniesz wezwany, możesz usprawiedliwić swe niestawiennictwo i uchronić się od grzywny.
- Grzywnę możesz również otrzymać za nieuzasadnioną odmowę złożenia zeznań lub przyrzeczenia. Sąd również może nakazać areszt na czas nieprzekraczający tygodnia.
- Finalnie, jako świadek, masz prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych, związanych ze stawiennictwem do sądu, a ponadto wynagrodzenia za utratę zarobków.
Jak widać z powyższego, krótkiego omówienia praw i obowiązków świadka, rola świadka w procesie cywilnym jest niezwykle istotna. Kodeks postępowania cywilnego nakłada na świadka wiele obowiązków, ale przyznaje również pewne prawa. Niniejszy artykuł nie ma charakteru bezwzględnego, co oznacza, że każdy przypadek należy ocenić indywidualnie, biorąc pod uwagę charakter sprawy. Tym samym, konieczne może okazać się skorzystanie z pomocy prawnika celem pełnego przedstawienia możliwości i obowiązków świadka w ramach konkretnej sprawy.
