Czy odziedziczyłeś/aś spadek w czasie trwania stanu epidemii Covid-19 ? (okres od 20 marca 2020 r. a 16 maja 2022 r.) po najbliższej osobie, gdzie zgodnie ustawą o podatku od spadków i darowizn jesteś zwolniony z jego płacenia, ale zapomniałeś zgłosić odziedziczony spadek w ciągu 6 miesięcy od dnia postanowienia Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku i boisz się że będziesz musiał/a zapłacić ogromną kwotę podatku, bo w skład spadku wchodziła nieruchomość? Nie wszystko stracone. W ostatnim czasie orzecznictwo Wojewódzkich Sądów Administracyjnych nawet stanowiska Izb Administracji Skarbowych jest przychylne dla podatników, bo jak się okazało Urzędy skarbowe w czasie pandemii nie stosowały przepisów tzw. Covidowych i bezpodstawnie nakładały na podatników obowiązek zapłacenia podatku od spadku.
Co rozumie się przez dziedziczenie przez najbliższe osoby – wedle ustawy o podatku spadków i darowizn- zgodnie z art. 4a 1.: Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.
Zgodnie bowiem z 15zzzzzn² ust. 1 pkt 5 i ust. 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 r.o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniemCOVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t. j. Dz. U. z2021 r., poz. 2095):
W przypadku stwierdzenia uchybienia przez stronę w okresie obowiązywania stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów:1) od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed organem administracji publicznej,
2) do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki,
3) przedawnienia,4) których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie,
5) zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,
6) do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju- organ administracji publicznej zawiadamia stronę o uchybieniu terminu.
2. W zawiadomieniu, o którym mowa w ust. 1, organ administracji publicznej wyznacza stronie termin 30 dni na złożenie wniosku o przywrócenie terminu.
3. W przypadku, o którym mowa w art. 58 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w terminie 30dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu.
Innymi słowy – jeżeli odziedziczyłeś/aś spadek w okres od 20 marca 2020 r. do 16 maja 2022 r. – wydano postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza, a nie zgłosiłeś do Urzędu Skarbowego w ciągu 6 miesięcy nabycia tego spadku, to organ nie miał prawa nałożyć na Ciebie obowiązku zapłaty podatku, gdyż w pierwszej kolejności miał obowiązek powiadomić podatnika o tym że takiemu terminowi uchybił i wyznaczyć mu 30 dniowy termin na złożenie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia deklaracji podatkowej podatku od spadku lub darowizny. Nie ma znaczenia jeżeli ten podatek zapłaciłeś/aś – kwota zapłacona jest podatkiem nienależnym i jeżeli dojdzie do uchylenia decyzji Urzędu Skarbowego o nałożeniu takiego podatku, należy cię zwrot wpłaconej kwoty.
Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 16 listopada 2023 r. w sprawie o sygn. akt I SA/Bk 347/23 : Organy podatkowe, stwierdzając uchybienie terminu określonego w art. 4a ust. 1 pkt 1 u.p.s.d., miały obowiązek zastosowania art. 15zzzzzn2 ust. 1 ustawy covidowej, a zatem zawiadomić stronę o uchybieniu terminu i w zawiadomieniu wyznaczyć jej termin 30 dni na złożenie wniosku o przywrócenie terminu. Nie czyniąc tego, organy podatkowe co najmniej przedwcześnie uznały, że nie zostały spełnione przesłanki do zastosowania zwolnienia podmiotowego określonego w art. 4a u.p.s.d. Winny one bowiem najpierw wystosować do strony ww. zawiadomienie, a następnie rozpatrzyć wniosek o przywrócenie terminu do złożenia zgłoszenia o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych na formularzu SD-Z2, jeśli zostanie przez skarżącego złożony w terminie określonym w art. 15zzzzzn2 ust. 2 ustawy covidowej. Mając na uwadze, że ww. przepis ma zastosowanie również do terminów prawa materialnego, należy konsekwentnie przyjąć, że zgodnie z tym przepisem możliwe jest jego przywrócenie i art. 162 § 4 o.p. nie znajduje tu zastosowania.
radca prawny Wojciech Michałowski
