Wykonuję zawód tatuatora i zastanawia mnie czy wykonując podobny tatuaż do któregoś z moich poprzednich tatuaży mogę zostać posądzony przez klienta o plagiat?
Dostałem od klienta zapytanie czy jest w porządku, że tatuator wykonuje ponownie wzór bardzo podobny do już wcześniej wykonanego wzoru (problem wielokrotnego wykonywania tego samego / podobnego wzoru rożnym osobom), dodatkowo o klient twierdził, że jest „pomysłodawcą” powielanego przeze mnie wzoru.
Pomysł nie jest chroniony na gruncie prawa autorskiego
Zacznijmy więc od początku, sam pomysł nie jest chroniony na gruncie prawa autorskiego. Jeśli więc przychodzi klient i mówi, że chciałby kota ze złotą rybką plus opisuje kolorystykę, która by go interesowała i na tej podstawie tatuator tworzy unikatowy wzór tatuażu (taki, który będzie spełniał przesłanki utworu na gruncie prawa autorskiego) to autorem tatuażu, któremu przysługują prawa autorskie jest tatuator, a nie klient (zobacz też mój artykuł o prawie autorskim w tatuażu).
W takiej sytuacji możliwe jest, że tatuator przeniesie prawa autorskie majątkowe do tatuażu na klienta. Jednak najczęściej do tego nie dochodzi, przeniesienie praw autorskich majątkowych wymaga formy pisemnej, a w studiach najczęściej takich umów się nie zawiera. W przypadku braku pisemnej umowy możemy więc mówić tylko o licencji niewyłącznej na rzecz klienta. Tatuator może wykorzystywać swój wzór dalej np. w merchu: tworząc plakaty, koszulki itd. z wykorzystaniem tego wzoru.
Ale co z ponownym wykorzystaniem tego samego albo podobnego wzoru na innym kliencie? Czy to jest autoplagiat?
Przypomnijmy sobie czym jest plagiat, pomimo tego że w ustawie prawo autorskie nie ma definicji samego plagiatu, przyjmuje się, że jest to naruszenie prawa do autorstwa tj. przywłaszczenie sobie albo wprowadzenie w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu. Kluczowe jest tu sformułowanie „cudzego utworu”. Oznacza, że plagiatorem może być dowolna osoba z wyjątkiem samego twórcy. Trudno bowiem przejąć albo wprowadzić w błąd co do swojego autorstwa. Tak zwany autoplagiat polega na przejęciu własnego wcześniej stworzonego utworu lub jego części do dzieła, które powstało później.
Takie działanie nie będzie plagiatem i nie prowadzi do naruszenia autorskich dóbr osobistych. Inną kwestią oczywiście jest etyczność takich działań.
Jeśli jednak doszło do przeniesienia autorskich praw majątkowych do wzoru na rzecz klienta, a tatuator ponownie wykorzystał ten sam wzór można rozważać odpowiedzialność deliktową tatuatora na podstawie kodeksu cywilnego.
Można sobie jednak wyobrazić sytuacje, w której klient jest np. artystą plastykiem i samodzielnie wykonał swój projekt, a tatuatora prosi o przeniesienie swojego projektu na ciało. W takim przypadku prawa autorskie przysługują klientowi, a usługa samego tatuatora ma charakter rzemieślniczy. W takiej sytuacji tatuator (o ile nie było dodatkowych ustaleń pomiędzy stronami) nie może wykorzystywać tego projektu dalej ponieważ dopuściłby się plagiatu.
Wydaje się jednak, że obecnie jest to sytuacja która występuje rzadziej.
Podsumowując, przyjmując, że tatuaż stworzony dla klienta jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego i został zaprojektowany i wykonany przez tatuatora, ale nie doszło do przeniesienia na rzecz klienta praw autorskich majątkowych, tatuator może tworzyć dalsze projekty tatuaży z wykorzystaniem elementów tego tatuażu i nie popełni plagiatu.
