Radca prawny i adwokat. Kto może wykonywać każdy z tych zawodów? Jakie są różnice w uprawnieniach osób je wykonujących? Czy doradca prawny to zawsze prawnik? Odpowiedzi na powyższe pytania w treści artykułu.

Więcej: https://www.kancelaria-tadrowska.pl/blog/kancelaria-radcowska-adwokacka-doradcza-odszkodowawcza-poznaj-r%C3%B3%C5%BCnice

Na czym polega wykonywanie zawodu przez RADCĘ PRAWNEGO i ADWOKATA?

Wykonywanie zawodu radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej. Świadczenie pomocy prawnej przez radcę prawnego polega w szczególności na:

1. udzielaniu porad i konsultacji prawnych,
2. sporządzaniu opinii prawnych,
3. opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz
4. występowaniu przed urzędami i sądami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy.

Zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na:

1. udzielaniu porad prawnych,
2. sporządzaniu opinii prawnych,
3. opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz
4. występowaniu przed sądami i urzędami.

Uprawnienia osób wykonujące oba zawody (radcy prawnego i adwokata) są niemal identyczne.

Różnice w uprawnieniach radców prawnych i adwokatów sprowadzają się do prawa wykonywania zawodu przez radców prawnych w ramach stosunku pracy (czego nie może robić adwokat) oraz braku możliwości występowania przed sądem w charakterze obrońcy oskarżonego przez tych radców prawnych, którzy są zatrudnieni w ramach stosunku pracy.

Zastępując strony przed sądami radcowie prawni występują w todze z niebieskim żabotem, natomiast adwokaci w todze z żabotem zielonym.

Czym jest KANCELARIA ODSZKODOWAWCZA? Kim jest DORADCA PRAWNY?

W przestrzeni publicznej coraz częściej pojawia się pojęcie „kancelarii odszkodowawczej”, „kancelarii doradczej” oraz „doradcy prawnego”. Ten ostatni często błędnie utożsamiany jest z radcą prawnym.

Radca prawny, podobnie jak adwokat, musi ukończyć magisterskie studia prawnicze, ukończyć trzyletnią aplikację pod okiem doświadczonego patrona oraz zdać czterodniowy państwowy egzamin zawodowy. Radca prawny i adwokat są zatem podmiotami profesjonalnymi, wykonującymi zawód zaufania publicznego. Dochowanie tajemnicy zawodowej jest prawem i obowiązkiem radcy prawnego. Stanowi podstawę zaufania klienta i jest gwarancją praw i wolności. Również adwokat zobowiązany jest zachować w tajemnicy oraz zabezpieczyć przed ujawnieniem lub niepożądanym wykorzystaniem wszystko, o czym dowiedział się w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych. Obowiązek dochowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie.

Tymczasem osoby prowadzące tzw. kancelarie doradcze (odszkodowawcze) nie musza posiadać żadnych uprawnień do wykonywania swojej działalności. Nie muszą nawet być prawnikami. Jeśli jednocześnie nie są wpisani na listę radców prawnych lub adwokatów są oni tzw. „doradcami prawnymi”, których zakres możliwych do zaoferowania swoim klientom usług jest dużo węższy, o czym korzystający z ich usług nie zawsze wiedzą i nie zawsze, niestety, są czytelnie informowani.

Doradcy prawni, prowadzący kancelarie doradcze (odszkodowawcze), w przeciwieństwie do radców prawnych i adwokatów:

• nie muszą mieć wykształcenia prawniczego,
• nie muszą posiadać uprawnień, bądź zezwoleń do prowadzenia działalności,
• nie są związani tajemnicą zawodową,
• nie mają prawa odmowy składania zeznań lub odpowiedzi na pytania co do faktów, o których dowiedział się przy udzielaniu pomocy prawnej,
• nie muszą posiadać ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej,
• nie są związani odpowiedzialnością dyscyplinarną,
• nie są związani zasadami etyki zawodowej,
• mogą korzystać w dowolny sposób z reklamy,
• nie mogą występować przed sądami w charakterze pełnomocników stron.

Chcąc „reprezentować” klienta w sądzie, kancelarie doradcze często zawierają umowy z kancelariami radców prawnych lub adwokatów, którym zlecają prowadzenie sprawy. Warto pamiętać, że taka praktyka, jeśli ogranicza klienta w wyborze pełnomocnika, jest niedopuszczalna, ponieważ to korzystający z pomocy prawnej jest jedyną osobą, która może decydować o tym, kto ma go reprezentować w sądzie. Umowa zawarta z kancelarią doradczą lub odszkodowawczą nie może obligować klienta do konieczności korzystania z usług wybranego przez kancelarię doradczą pełnomocnika (radcy prawnego lub adwokata).

Jak czytamy w orzecznictwie:

„Nie można (…) podzielić wyrażonego w skardze kasacyjnej zapatrywania, że te usługi prawnicze, które są zastrzeżone dla adwokatów lub radców prawnych, wolno spółkom kapitałowym wykonywać dla swych klientów, zgodnie z art. 19 u.s.d.g., przy pomocy zatrudnionych w tych spółkach na podstawie umów o pracę lub umów zlecenia radców prawnych. Sprzeciwia się temu, jak zresztą wykonywaniu wszelkich czynności przez radców prawnych zatrudnionych w spółce kapitałowej dla jej klientów, przepis art. 8 ust. 1 u.r.p. Wprawdzie art. 8 ust. 1 u.r.p. pozwala radcy prawnemu wykonywać zawód w ramach stosunku pracy lub umowy zlecenia – po uchyleniu art. 8 ust. 2 u.r.p. nawet z jednoczesnym wykonywaniem go w innych przewidzianych w art. 8 ust. 1 u.r.p. formach – jednakże chodzi tu wyłącznie o świadczenie pomocy prawnej na rzecz pracodawcy lub zleceniodawcy.”

Postanowienie SN z 28.02.2008 r., III CSK 245/07, OSNC 2009, nr 5, poz. 73.

Kancelarie doradcze i odszkodowawcze zdobywają klientów, korzystając z prawa do reklamy, które jest ograniczone w przypadku radców prawnych i adwokatów. Niestety, zdarza się, że reklama przyjmuje formę agresywną, posługującą się stereotypowym myśleniem o wynagrodzeniu radców prawnych i adwokatów.

Na marginesie zauważmy, że o dopuszczalności używania zwrotu „kancelaria prawna” w firmie podmiotów nieprofesjonalnych wypowiedział się Sąd Najwyższy.

„Zwrot „kancelaria prawna” w firmie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może wprowadzać w błąd przez sugerowanie, że przedmiotem działania spółki jest świadczenie pomocy prawnej przez osoby będące adwokatami lub radcami prawnymi.”

Postanowienie SN z 28.02.2008 r., III CSK 245/07, OSNC 2009, nr 5, poz. 73.

Korzystając z usług doradców prawnych i prowadzonych przez nich kancelarii należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy osoba Państwa obsługująca posiada odpowiednie wykształcenie do doradzania Państwu i właściwego zabezpieczenia Państwa interesów.

Weryfikacja posiadania uprawnień do wykonywania zawodu

Aby zweryfikować, czy obsługująca nas osoba posiada uprawnienia do wykonywania zawodu radcy prawnego należy skorzystać rejestru radców prawnych (https://rejestrradcow.pl/Home/Index).

Jak uzyskuje się uprawnienia do wykonywania zawodu radcy prawnego lub adwokata?

Prawo wykonywania zawodu radcy prawnego lub adwokata mają osoby wpisane na listę radców prawnych lub listę adwokatów.

Przesłankami wpisu na listę radców prawnych oraz listę adwokatów jest:

1. ukończenie wyższych studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskanie tytułu magistra lub zagranicznych studiów prawniczych uznanych w Rzeczypospolitej Polskiej
2. nieskazitelny charakter oraz dawanie swym dotychczasowym zachowaniem rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu;
3. korzystanie w pełni z praw publicznych oraz posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych;
4. odbycie w Rzeczypospolitej Polskiej aplikacji (radcowskiej – w przypadku wpisu na listę radców prawnych, adwokackiej – w przypadku wpisu na listę adwokatów)
5. złożenie egzaminu (radcowskiego – w przypadku wpisu na listę radców prawnych, adwokackiego – w przypadku wpisu na listę adwokatów), chyba że zachodzą wyjątki od konieczności złożenia tego egzaminu.

Egzamin zawodowy trwa cztery dni i składa się z pięciu części. Pierwsze trzy części egzaminu trwają po 6 godzin, natomiast dwie ostatnie, zdawane ostatniego dnia, trwają 8 godzin. Pozytywny wynik z egzaminu otrzymuje zdający, który z każdej części egzaminu otrzymał ocenę pozytywną.

Od wymogu złożenia egzaminu zawodowego zwolnione są osoby wymienione w poszczególnych ustawach samorządowych.

Formy wykonywania zawodu przez radcę prawnego i adwokata

Radca prawny może wykonywać zawód:

1. w ramach stosunku pracy,
2. na podstawie umowy cywilnoprawnej,
3. w kancelarii radcy prawnego
4. w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, w których wspólnikami/partnerami/komplementariuszami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej, a wyłącznym przedmiotem działalności spółek jest świadczenie pomocy prawnej.

Pomoc prawna polegająca na występowaniu przez radcę prawnego w charakterze obrońcy w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe może być świadczona w ramach wykonywania przez niego zawodu na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce pod warunkiem że radca prawny nie pozostaje w stosunku pracy. Zakaz zatrudnienia nie dotyczy pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych.

Adwokat może wykonywać zawód:

1. w kancelarii adwokackiej,
2. w zespole adwokackim oraz
3. w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, w których wspólnikami/partnerami/komplementariuszami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej, a wyłącznym przedmiotem działalności spółek jest świadczenie pomocy prawnej.