Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych warunkiem nabycia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego jest rezygnacja z pracy zawodowej. W wyniku powyższego przepisu opiekunowie osób niepełnosprawnych chcący korzystać ze świadczenia pielęgnacyjnego w praktyce pozbawieni zostali możliwości wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej – pod rygorem utraty prawa do świadczenia.

Powyższa regulacja stała się przedmiotem skargi konstytucyjnej o sygn. akt SK 18/22 i może zostać uznana za niezgodną z konstytucją.

Do skargi konstytucyjnej przyłączył się Rzecznik Praw Obywatelskim prof. Marcin Wiącek, który poparł stanowisko o niezgodności przepisu z konstytucją. W opinii Rzecznika uzależnienie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego od rezygnacji opiekuna osoby z niepełnosprawnością z pracy zarobkowej jest niezgodne z Konstytucją. Jak wskazuje Rzecznik rodziny opiekujące się osobą niepełnosprawną mają prawo do szczególnej pomocy władz publicznych. Pomoc dla tych rodzin nie powinna być uzależniona od rezygnacji z prawy zawodowej. W ocenie rzecznika wynikający z ustawy o świadczeniach rodzinnych bezwzględny zakaz zatrudnienia osób korzystających z świadczenia pielęgnacyjnego narusza zasadę proporcjonalności.

Postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym otwiera drogę do uznania aktualnie obowiązujących zasad przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego za niezgodne z Konstytucją.

Opiekunowie osób niepełnosprawnych, którzy nie otrzymują obecnie świadczenia pielęgnacyjnego z uwagi na wykonywanie pracy zawodowej, mając na uwadze toczące się postępowania, mogą składać wnioski o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego oraz wnosić o zawieszenie postępowania do czasu rozpoznania skargi konstytucyjnej przez Trybunał. Takie działanie może być korzystne dla opiekunów, bowiem w razie pozytywnego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego będą mogli otrzymać świadczenie pielęgnacyjne – liczone od daty złożenia wniosku.