Co do zasady pieniądze zgromadzone na rachunku bankowym zmarłego wchodzą do masy spadkowej. Ustawodawca przewidział jednak wyjątki od tej reguły. Jeżeli sfinansowałeś pochówek osobie trzeciej, należy Ci się zwrot kosztów pogrzebu.
Co dzieje się z rachunkiem bankowym w chwili śmierci jego posiadacza?
Umowa o prowadzenie rachunku bankowego ulega rozwiązaniu z mocy prawa, czyli automatycznie, z chwilą śmierci posiadacza tego rachunku. W praktyce bank dowiaduje się o zgonie klienta później – często od członka rodziny lub spadkobiercy. Bank ustala faktyczną datę śmierci (najczęściej na podstawie pozyskanego aktu zgonu) i wskazuje ją w systemie informatycznym, w celu potwierdzenia zamknięcia rachunku z datą wsteczną oraz dokonania ewentualnych korekt (np. zwrotu opłat pobranych za prowadzenie zamkniętego już rachunku).
Czy mogę wypłacić pieniądze z rachunku zmarłego jako spadkobierca lub pełnomocnik do rachunku?
Jeżeli dysponujesz kartą płatniczą zmarłego i znasz numer PIN, to… nie, nie możesz wypłacić z tego rachunku żadnych kwot, nawet jeżeli chcesz tymi pieniędzmi sfinansować pochówek. Również pełnomocnictwo do rachunku bankowego wygasa z chwilą śmierci posiadacza rachunku, więc nie możesz później podejmować na jego podstawie żadnych czynności. Od tego momentu środki zgromadzone na rachunku generalnie wchodzą do masy spadkowej. Bank prędzej czy później pozna datę śmierci posiadacza rachunku i będzie w stanie stwierdzić, czy miały miejsce nieuprawnione transakcje w postaci wypłaty z rachunku po tej dacie. Próba realizacji takich transakcji może prowadzić do odpowiedzialności karnej.
Zwrot kosztów pogrzebu jako wyjątek od reguły
Do masy spadkowej ze środków zgromadzonych na rachunku (oszczędnościowym, oszczędnościowo-rozliczeniowym i lokaty terminowej) nie wchodzi (obok kwoty do wypłaty tytułem dyspozycji na wypadek śmierci) kwota kosztów pogrzebu nie wyższa niż jest to przyjęte w danym środowisku.
Komu bank wypłaca kwotę stanowiącą zwrot kosztów pogrzebu?
Bank wypłaci tę kwotę osobie, która je poniosła. Nie musi to być bliski krewny ani spadkobierca. W przypadku osób samotnych, nieutrzymujących zażyłych kontaktów z rodziną, zdarza się, że organizacją pochówku zajmuje się znajomy lub sąsiad. Konieczne jest przedstawienie oryginałów rachunków za opłacone towary i usługi, takie jak organizacja pogrzebu przez zakład pogrzebowy, przewóz ciała, zakup trumny i odzieży dla zmarłego, opłaty cmentarne, wieńce i kwiaty, koszt wzniesienia lub remontu nagrobka, a także organizacja stypy.
Zwrot kosztów pogrzebu od banku a zasiłek pogrzebowy
Nie można domagać się dwukrotnie zapłaty za te same poniesione koszty od banku zmarłego oraz od ZUS w ramach zasiłku pogrzebowego. Wysokość zasiłku od ZUS jest stała (taka sama dla wszystkich uprawnionych), z zasady więc bank obniża kwotę stanowiącą zwrot kosztów pogrzebu o aktualną kwotę zasiłku pogrzebowego.
Rachunek wspólny małżonków
Nie można domagać się, aby bank wypłacił zwrot kosztów pogrzebu z rachunku wspólnego małżonków. Wynika to wprost z art. 57 prawa bankowego.
Brak środków na rachunku zmarłego
Zwrot kosztów pogrzebu następuje ze środków zgromadzonych na rachunku zmarłego. Jeżeli zmarły nie miał zgromadzonych środków na rachunkach prowadzonych dla niego przez bank lub środki te nie wystarczają na pokrycie wszystkich kosztów pogrzebu, bank nie dopłaci brakującej kwoty. W takiej sytuacji pozostaje zastanowienie się, czy zmarły mógł być klientem również innego banku, lub dochodzenie zapłaty od spadkobierców.
Co zrobić, jeżeli bank odmawia zwrotu kosztów pogrzebu?
W pierwszej kolejności należy skierować do banku reklamację ze wskazaniem zastrzeżeń i żądań. Nawet jeśli jesteś klientem banku w ścisłym znaczeniu tego słowa (nie zawarłeś z nim żadnej umowy i nie świadczy on na Twoją rzecz żadnych usług), to należy uznać, że osoba, która opłaciła koszty pogrzebu i domaga się ich zwrotu, ma uprawnienia klienta w rozumieniu ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej.
Profesjonalna pomoc prawna
Jeżeli poszukujesz pomocy prawnej w sporze z bankiem, który nie uznaje Twoich roszczeń, możesz skorzystać z porady prawnej doświadczonego radcy prawnego lub zdecydować się na dochodzenie swoich praw w postępowaniu sądowym.
