Pomimo ustania zatrudnienia możliwe jest uzyskanie zwolnienia lekarskiego i pobieranie z tytułu choroby zasiłku chorobowego. Zgodnie z ustawą z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 7), należy spełnić następujące warunki: choroba musi trwać minimum 30 dni, choroba powstała nie później niż 14 dni, licząc od dnia ustania zatrudnienia lub choroba powstała nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania zatrudnienia – jeżeli jest to choroba zakaźna, której okres wylęgania wynosi więcej niż 14 dni, lub inna choroba, której objawy chorobowe pojawiają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby. Aby móc skorzystać z zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia, prawo do zasiłku nie może być oczywiście już wyczerpane (art. 13 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Jak wynika z art. 8 ust. 2 przedmiotowej ustawy po ustaniu zatrudnienia zasiłek chorobowy przysługuje maksymalnie przez 91 dni (jest to więc okres krótszy niż w przypadku niezdolności do pracy powstałej w trakcie trwania umowy o pracę). Wskazany limit 91 dni nie dotyczy niezdolności do pracy: powstałej wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów albo spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży. W tych trzech sytuacjach limit dni zasiłku odpowiada liczbie dni, która została do wyczerpania okresu zasiłkowego. W przypadku pierwszym będą to 182 dni, a w przypadku niezdolności do pracy powstałej w trakcie ciąży oraz niezdolności spowodowanej gruźlicą – okres zasiłkowy jest podwyższony i wynosi 270 dni w roku. Istnieją jednak sytuacje, kiedy nie będzie można skorzystać z tego uprawnienia. Wymienia je art. 13 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego jak i po, nie przysługuje bowiem za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, gdy osoba niezdolna do pracy: ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby, nie nabyła prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia (zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy), jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego (nie można jednocześnie pobierać jednego z wymienionych świadczeń i zasiłku chorobowego) albo podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników (zgodnie z przepisami o ubezpieczeniu społecznym rolników). Pracownikowi, u którego niezdolność do pracy powstała jeszcze w okresie obowiązywania stosunku pracy wynagrodzenie chorobowe wypłaca i finansuje pracodawca (do 33 dni choroby lub do 14 dni choroby, gdy pracownik ukończył 50 lat) natomiast zasiłek chorobowy (przy niezdolności do pracy od 34 dnia i odpowiednio 15 dnia choroby) wypłaca ZUS lub pracodawca (zatrudniający powyżej 20 osób), jeżeli jest płatnikiem zasiłków, przy czym finansowanie w obu przypadkach leży po stronie ZUS. Finansowanie oraz wypłaty świadczeń realizowane przez pracodawcę trwają tylko do dnia rozwiązania umowy pracownika. Po dniu rozwiązania umowy o pracę pracownika obowiązek wypłaty świadczeń przechodzi na ZUS. W sytuacji, gdy doszło do ustania stosunku pracy, aby otrzymać zasiłek chorobowy za okres niezdolności do pracy, pracownik spełniający odpowiednie warunki oraz posiadający zwolnienie lekarskie musi więc dopełnić odpowiednich formalności w ZUS tzn. powinien przedłożyć do ZUS odpowiednie dokumenty. Aby otrzymać świadczenie, należy złożyć w ZUS: wniosek o zasiłek na druku ZAS-53 lub zamiennie wniosek, który powinien zawierać: imię i nazwisko, adres, okres niezdolności do pracy, w tym serię i numer wystawionego zaświadczenia lekarskiego (jeżeli informacja ta jest znana wnioskodawcy), informację, jeśli niezdolność pracownika do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową, wskazanie, czy okres tej niezdolności przypada w czasie ubezpieczenia, czy po jego ustaniu, alternatywnie wydruk zaświadczenia lekarskiego e-ZLA – jeśli otrzymano go od lekarza, oświadczenie na druku Z-10 – jeśli pracownik otrzymał pierwsze zaświadczenie lekarskie, które obejmowało okres po ustaniu umowy o pracę. Wymienione druki były pracownik może uzupełnić ręcznie i dostarczyć osobiście lub listownie do ZUS. Jeżeli posiada on natomiast profil na PUE ZUS, wniosek może wypełnić i przesłać w formie elektronicznej. Choroba po ustaniu zatrudnienia nie musi więc oznaczać dla byłego pracownika braku środków finansowych w okresie niezdolności do pracy. Jeżeli dana osoba spełnia odpowiednie warunki, to ma ona prawo ubiegać się o zasiłek chorobowy w ZUS.
