W niemieckim postępowaniu upadłościowym uregulowanym przez Insolvenzordnung można wyróżnić dwa etapy dotyczące postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Pierwszy etap związany jest z przygotowaniem wniosku o ogłoszenie upadłości przez dłużnika – Insolvenzantrag. Zwykle wierzyciele na tym etapie nie posiadają jeszcze wiedzy, że wniosek o ogłoszenie upadłości jest przygotowywany przez dłużnika. Na możliwość lub ryzyko złożenia przez dłużnika wniosku o ogłoszenie upadłości mogą wskazywać takie okoliczności, jak zatory płatnicze oraz brak kontaktu ze strony dłużnika.
Zgodnie z § 15a niemieckiego prawa upadłościowego – Insolvenzordnung, członkowie organów osób prawnych (głównie spółek) oraz ich likwidatorzy mają obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości bez zbędnej zwłoki w przypadku niewypłacalności oraz nadmiernego zadłużenia. Wniosek o ogłoszenie upadłości należy złożyć najpóźniej w terminie trzech tygodni po wystąpieniu niewypłacalności i sześciu tygodni po wystąpieniu nadmiernego zadłużenia.
Na etapie przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości trwałość umowy z niemieckim kontrahentem zależy jeszcze od postanowień zawartych w umowie oraz we właściwej ustawie, której umowa podlega. Jest to etap na którym wierzycielowi przysługują jeszcze stosunkowo szerokie możliwości wzruszenia umowy, o ile takie możliwości wynikają z samej umowy oraz właściwej ustawy, głównie chodzi o przepisy prawa cywilnego BGB lub prawa handlowego HGB.
Drugi etap postępowania następuje po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, które inicjuje postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Na tym etapie przedsiębiorstwo dłużnika istnieje nadal. Kluczowym momentem tego etapu jest wyznaczenie przez sąd tymczasowego nadzorcy sądowego tzw. tymczasowego syndyka – vorläufiger Insolvenzverwalter, który ma za zadanie zabezpieczyć majątek dłużnika. Obowiązki i uprawnienia tymczasowego syndyka są określane indywidualnie przez sąd. Drugim ważnym zadaniem tymczasowego syndyka jest zbadanie kondycji przedsiębiorstwa dłużnika w celu ustalenia czy dłużnik posiada wystarczający majątek na prowadzenie postępowania upadłościowego.
W literaturze wskazuje się, że wniosek o ogłoszenie upadłości jako taki oraz wyznaczenie tymczasowego syndyka nie wpływa na stosunek umowny (C. Schmitz, Die Bauinsolvenz, 6. Aufl. 2015, RWS Verlag. S. 180). Oznacza to, że umowy zawarte z kontrahentem – dłużnikiem, który złożył wniosek o ogłoszenie upadłości i któremu sąd upadłościowy wyznaczył tymczasowego syndyka, wiążą nadal.
Etapem kończącym postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości jest ogłoszenie upadłości przez sąd – Insolvenzeröffnung. Wpływ ogłoszenia upadłości na umowy jest doniosły m.in. z uwagi na pojawienia się syndyka – Insolvenzverwalter.
Z naszej praktyki wynika, że wierzyciele – kontrahenci często podejmują zbyt radykalne działania w przypadku upadłości swojego zagranicznego kontrahenta lub podejmują działania spóźnione, co w obu przypadkach może mieć niekorzystne skutki. Jeżeli przyjrzymy się umowom ramowym przygotowywanym przez niemieckich kontrahentów to często zwracają uwagę szeroko rozbudowane zapisy dotyczące postępowania na wypadek zagrożenia niewypłacalnością drugiej strony umowy lub jej niewypłacalnością.
Więcej artykułów na temat niemieckiego prawa upadłościowego oraz prawa umów z niemieckimi kontrahentami, w tym omówienie wpływu ogłoszenia na upadłości na umowę znajdziecie Państwo na stronie internetowej naszej kancelarii.
