Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 4 czerwca 2024 r. stwierdził, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 r., jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
O co chodzi w tym wyroku?
Ustawodawca w art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS uregulował, że jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę częściową lub emeryturę wcześniejszą, podstawę obliczenia emerytury powszechnej pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur (częściowej lub wcześniejszej) w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Oznacza to, że osoby przechodzące na emeryturę powszechną, po pobraniu emerytury częściowej lub emerytury wcześniejszej, często będą miały dużo niższą emeryturę, niż gdyby w ogóle nie przeszły na emeryturę częściową lub emeryturę wcześniejszą.
Ubezpieczeni składają już wnioski do ZUS o ponowne przeliczenie emerytur. ZUS generalnie odmawia ponownego przeliczenia emerytur, ale to otwiera drogę do odwołania się od decyzji ZUS do sądu. Pojawiły się już pierwsze wyroki sądów. Nie wszystkie sądy uwzględniają odwołania. Wynika to z faktu, że wyrok TK nie został opublikowany, więc tak jakby go nie było.
Niektóre sądy natomiast uwzględniają odwołania i w wyrokach zobowiązują ZUS do:
1. ponownego obliczenia emerytury bez uwzględniania wszystkich pobranych przez emeryta wcześniejszych emerytur;
2. wyrównania od dnia wydania decyzji o wysokości emerytury wcześniejszej lub częściowej do dnia ponownego obliczenia emerytury
3. odsetki za okres, o którym mowa w pkt 2.
Sądy uzasadniają to m.in. tym, że obywatel nie może ponosić negatywnych konsekwencji w związku z niepublikowaniem wyroku TK.
Wyrok TK nie dotyczy wszystkich emerytów. Ograniczony jest do tych, którzy z jednego ze świadczeń, tj. emerytury wcześniejszej lub częściowej skorzystały przed 6 czerwca 2012r. i jednocześnie nie uzyskały prawa do emerytury powszechnej przed 1 stycznia 2013r.
