Często zdarzają się w naszej codzienności takie sytuacje, w których trzeba się mniej lub bardziej natrudzić, aby dostać to, co nam się należy… Także wówczas, gdy sprawa wydaje się być „taka oczywista”.
Pewne zawiłości praktyczne i organizacyjne, jakie mogą nas spotkać na gruncie prawa spadkowego, nakreślę w dzisiejszym wpisie, a posłużę się przykładem związanym z nabyciem nieruchomości w drodze zapisu zwykłego.
Nierzadko spadkodawca decyduje się na zabezpieczenie za życia określonej osoby – czy to wchodzącej w krąg spadkobierców ustawowych czy też nie – w ten sposób, że dokonuje na jej rzecz w testamencie ZAPISU określonego składnika majątkowego.
Jeżeli spadkodawca nie dokona zapisu windykacyjnego (tzn. nie zawarł swojej ostatniej woli w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego, gdzie postanowił, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku), a dokona zapisu w testamencie innego rodzaju (np. własnoręcznym, allograficznym lub ustnym), MAMY DO CZYNIENIA JEDYNIE Z ZAPISEM ZWYKŁYM.
Zapis zwykły jest zatem rozrządzeniem testamentowym, w którym spadkodawca jedynie zobowiązuje do spełnienia po jego śmierci określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby. Zobowiązanym do wykonania takiego zapisu będzie spadkobierca.
Zapis zwykły nie spowoduje więc, że określony składnik majątkowy od razu przechodzi na własność uprawnionej osoby. Skutkiem prawnym ustanowienia zapisu zwykłego będzie jedynie powstanie ZOBOWIĄZANIA MIĘDZY SPADKOBIERCĄ OBCIĄŻONYM ZAPISEM ZWYKŁYM A ZAPISOBIERCĄ. Na podstawie tego zobowiązania zapisobierca dopiero będzie mógł żądać spełnienia konkretnego świadczenia majątkowego.
Wykonania zapisu zwykłego, którego przedmiotem jest nieruchomość, możesz dochodzić na dwóch drogach:
- na drodze polubownej (poprzez zawarcie umowy przenoszącej własność w formie aktu notarialnego ze spadkobiercami);
- na drodze sądowej (poprzez wniesienie powództwa o zobowiązanie do wykonania zapisu / złożenia oświadczenia woli).
Jednakże w pierwszej kolejności – niezależnie od tego jak chciałbyś dochodzić wykonania zapisu zwykłego – należałoby doprowadzić do złożenia testamentu (przed sądem albo notariuszem) celem jego ogłoszenia. Osoba zainteresowana (na czyją rzecz został poczyniony w testamencie zapis) może złożyć wniosek o otwarcie i ogłoszenie testamentu. Konieczne jest bowiem zidentyfikowanie osób zobowiązanych do wykonania testamentu.
Dopiero wówczas tak ustaloną osobę należy pozwać lub (jeśli istnieje możliwość zakończenia sprawy na etapie przedsądowym) zawrzeć z nią umowę przenoszącą własność (jeśli przedmiotem zapisu jest nieruchomość, umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego).
Uwaga – termin! Roszczenie z tytułu zapisu przedawnia się z upływem lat pięciu od dnia wymagalności zapisu.
