W trakcie trwania związku małżeńskiego niejednokrotnie bywa tak, że jeden z małżonków przepisuje na drugiego nieodpłatnie pewną część swojego majątku – na przykład nieruchomość.
Ponieważ życie pisze różne scenariusze, dochodzi czasami do sytuacji, w których relacje osób pozostających w związku małżeńskim pogarszają się, czego skutkiem (lub przyczyną) może być dopuszczenie się aktu niewierności przez jednego z małżonków. Zdrada może być jednorazowym „wybrykiem” lub też powtarzającymi się sytuacjami.
Jeżeli do zdrady małżeńskiej dochodzi po dokonaniu darowizny na rzecz niewiernego małżonka, skrzywdzony zdradą małżonek może zastanawiać się, czy ma wówczas możliwość odwołania darowizny z powodu tak zwanej „rażącej niewdzięczności„, innymi słowy spowodowanie tego, że niewierny małżonek odda mu rzecz, którą ten bezpłatnie na niego przed złamaniem przysięgi małżeńskiej przeniósł.
O ile co do zasady bezspornym jest, zarówno w orzecznictwie jak i w doktrynie, że zdrada małżeńska może być powodem odwołania darowizny, o tyle może budzić wątpliwości to, czy okoliczność, w której dochodzi DO SZEREGU ZDRAD w małżeństwie, zawsze umożliwia odzyskanie przez zdradzonego męża lub żonę darowanej rzeczy. W grę wchodzą tutaj dwie kwestie:
- upływ terminu, w którym można złożyć oświadczenie o odwołaniu darowizny (a jest to rok od dnia dowiedzenia się o niewdzięczności obdarowanego),
- przebaczenie.
Jak jednakże wskazał Sąd Najwyższy jeszcze w drugiej połowie ubiegłego stulecia (orzeczenie z 21.12.1954 r., sygn.: I CR 1623/54): „Naruszenie przez małżonka obowiązku wierności połączone z nawiązaniem związku faktycznego z inną kobietą jest nie tylko objawem rozkładu pożycia małżeńskiego, mającym znaczenie dla żądania rozwodu, ale może być również – zależnie od całokształtu okoliczności – oceniane jako rażąca niewdzięczność obdarowanego małżonka względem małżonka – darczyńcy. Rażąca niewdzięczność jest wyrazem nagannego zachowania się obdarowanego, które może występować w różnej postaci i w różnych okresach.”
Sąd Najwyższy wskazał jednoznacznie, że: „Każdy z takich wypadków daje podstawę do odwołania darowizny i każde oddzielnie ulega prekluzji (…)” oraz wyjaśnił, że obowiązujące przepisy odnoszące się do odwołania darowizny nie usprawiedliwiają wniosku, że raz okazana niewdzięczność przebaczona lub niewykorzystana w zawitym terminie czyni darowiznę nieodwołaną i to nawet w razie ponownie okazanej niewdzięczności.
Jeżeli zatem pierwsza zdrada lub zdrady zostały w jakikolwiek sposób przebaczone bądź też upłynął rok od czasu dowiedzenia się o nich, po czym małżonek w dalszym ciągu łamie przysięgę małżeńską, to wówczas te kolejne zdrady mogą stanowić powód żądania od drugiego małżonka zwrotu rzeczy mu darowanej.
Warto też wiedzieć, że w razie braku dobrowolnego oddania darowanej rzeczy można dochodzić przed Sądem zobowiązania niewiernego małżonka do złożenia oświadczenia o przeniesieniu własności rzeczy na rzecz pierwotnego właściciela.
