Od 8 października 2025 r. wchodzi w życie zmieniona procedura powrotu do nazwiska, które małżonek nosił przed zawarciem małżeństwa. Zmiana ta wynika z nowelizacji art. 59 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO), wprowadzonej ustawą z dnia 24 czerwca 2025 r. (Dz.U. z 2025 r. poz. 897, dalej: ZmKRO25).
Najważniejszą nowością jest wydłużenie terminu na złożenie oświadczenia z 3 miesięcy do 12 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, co daje więcej czasu i swobody osobom rozwiedzionym w podjęciu decyzji o powrocie do dawnego nazwiska.
Dlaczego ustawodawca wprowadził zmianę?
Uzasadnienie nowelizacji wskazuje na kilka praktycznych powodów:
- Problemy z doręczeniem wyroków rozwodowychNie zawsze wyrok rozwodowy trafiał do Urzędu Stanu Cywilnego w ciągu 3 miesięcy od jego uprawomocnienia. Wydłużenie terminu eliminuje ryzyko utraty prawa do zmiany nazwiska z powodów formalnych.
- Emocje i gotowość osobistaProces rozwodowy jest stresujący. Krótki termin na decyzję o powrocie do nazwiska często kolidował z emocjonalnym przygotowaniem osoby rozwiedzionej do podjęcia świadomej decyzji.
- Przeszkody losoweChoroba, wyjazd czy inne nieprzewidziane sytuacje mogły uniemożliwić osobie zainteresowanej złożenie oświadczenia w ciągu trzech miesięcy. Wydłużony termin daje realną szansę na skorzystanie z prawa.
Kto może skorzystać z prawa powrotu do nazwiska?
- Prawo przysługuje tylko małżonkowi, który zmienił nazwisko w związku z zawarciem małżeństwa.
- Drugi z małżonków ani dzieci nie mają możliwości wpływu na decyzję.
- Oświadczenie ma charakter osobisty i kształtujący, składane osobiście przed kierownikiem USC lub konsulem.
Praktyczna wskazówka: Jeśli jesteś w trakcie rozwodu, warto już teraz rozważyć, czy chcesz powrócić do nazwiska sprzed małżeństwa.
Zasady intertemporalne
- Jeśli wyrok rozwodowy uprawomocni się po 8 października 2025 r., roczny termin obowiązuje od daty uprawomocnienia się wyroku.
- Jeśli wyrok rozwodowy uprawomocnił się przed 8 października 2025 r., a pierwotny 3-miesięczny termin nie upłynął, obowiązuje nowy, 12-miesięczny termin.
To oznacza, że każdy rozwiedziony małżonek, który jeszcze nie zdążył skorzystać z prawa, otrzymuje dodatkowy czas na złożenie oświadczenia.
Przykłady praktyczne
- Wyrok rozwodowy Anny uprawomocnił się 1 sierpnia 2025 r.
Dotychczasowy 3-miesięczny termin na złożenie oświadczenia upływałby 1 listopada 2025 r.
Nowa ustawa wchodzi w życie 8 października 2025 r.
Dzięki przepisom przejściowym Anna zyskuje nowy, 12-miesięczny termin na złożenie oświadczenia o powrocie do nazwiska sprzed małżeństwa, liczony od daty uprawomocnienia wyroku.
- Wyrok rozwodowy Piotra uprawomocni się 15 października 2025 r.
Nowa procedura obowiązuje go od momentu uprawomocnienia wyroku.
Ma roczny termin na złożenie oświadczenia o powrocie do nazwiska sprzed małżeństwa, liczony od dnia uprawomocnienia wyroku.
Warto pamiętać
- Decyzja o powrocie do nazwiska należy wyłącznie do osoby rozwiedzionej.
- Zmiana nazwiska może skutkować tym, że rodzic będzie miał inne nazwisko niż dziecko – warto przemyśleć codzienne konsekwencje tej decyzji.
- Procedura pozostaje bez zmian – złożenie oświadczenia osobiście przed kierownikiem USC lub konsulem.
