Environmental, social and corporate governance - ESG - to ramy zarządzania pozwalające zrozumieć i zmierzyć stopień zrównoważonego działania podmiotów gospodarczych, składające się z następujących elementów:

E – Środowisko –  czynniki środowiskowe odnoszą się do wpływu przedsiębiorstwa na środowisko i praktyk zarządzania ryzykiem w odpowiedni sposób; zalicza się do nich m. in. emisje gazów cieplarnianych, zarządzanie zasobami naturalnymi oraz odporność firmy na zagrożenia klimatyczne

S – Społeczna odpowiedzialność – kryteria społeczne odnoszą się do relacji z udziałowcami, respektowania praw pracowniczych i zasad BHP, polityki informacyjnej, transparentności oraz zadbania o ochronę danych osobowych

G – Ład korporacyjny – odnosi się nie tylko do sposobu kierowania i zarządzania korporacją, lecz także do sprawdzania, jakie rodzaje kontroli wewnętrznej istnieją w celu promowania transparentności i odpowiedzialności w strukturach przedsiębiorstwa

Zgodnie z Dyrektywą CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) o raportowaniu w zakresie strategii zrównoważonego rozwoju wszystkie duże jednostki oraz małe i średnie spółki giełdowe będą przedstawiać w swoim sprawozdaniu z działalności informacje na temat: kwestii środowiskowych, społecznych i praw człowieka oraz ładu korporacyjnego.

Przepisy przewidują trzystopniowy harmonogram zastosowania nowych obowiązków przez jednostki, a mianowicie:

• w 2025 roku informacje przedstawią największe podmioty, które już teraz raportują tzw. informacje niefinansowe, czyli jednostki zainteresowania publicznego, gdzie liczba pracowników przekracza 500 osób
• w 2026 roku pozostałe duże jednostki
• w 2027 roku małe i średnie spółki giełdowe.

Informacje te będą raportowane według wspólnych europejskich standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (tzw. ESRS). Dla małych i średnich spółek giełdowych zostaną opracowane uproszczone ESRS. Co ważne: wszystkie firmy tworząc raport dotyczący ESG będą musiały ujawnić cały łańcuch powiązań z firmami współpracującymi np. dostawcami czy podwykonawcami. Oznacza, to, że dla dużych firm łatwiejsza będzie więc współpraca z podmiotami, które działają dobrowolnie zgodnie z dyrektywą CSRD i mają przygotowane wszelkie dane do raportowania ESG związane z obszarem swojej działalności.

Współcześnie własność intelektualna jest jednym z głównych czynników pozwalającym firmom budować swoją pozycję na rynku poprzez zapewnienie ochrony innowacji czy zwiększenie wartości marki. Natomiast kreowanie wizerunku, będącego w zgodzie z wymogami stawianymi przez nowoczesne społeczeństwo to najważniejszy element powodzenia w biznesie. Zwłaszcza, że konsumenci i inwestorzy cenią sobie transparentność firm w zakresie odpowiedzialności środowiskowej. Z tych względów, firmy powinny włączyć w wymagane raporty ESG informacje o swoich działaniach w zakresie własności intelektualnej. Taki raport może dotyczyć polityki firmy albo procedur podejmowanych w celu ochrony praw własności intelektualnej.

Jakie kroki zatem podjąć, aby dostosować swoje działania w zakresie własności intelektualnej do ram ESG? W tym celu warto rozważyć:

1. wykonywanie audytów praw własności intelektualnej - audyt pokaże czy firma jest przygotowana do raportowania ESG, czy jeszcze sporo do nadrobienia, np.: w zakresie zabezpieczenia nie tylko patentów, ale również znaków towarowych, wzorów przemysłowych czy wzorów użytkowych. Audyt dostarcza argumentów wobec nieuczciwej konkurencji, a także identyfikuje ryzyka prawne w zakresie IP, wskazuje jakie umowy powinny być zawarte i jakie regulaminy wprowadzane. Przeprowadzenie audytu umożliwi weryfikację, czy działania w ramach własności intelektualnej są zgodne z przyjętymi celami ESG.
2. transparentność w zakresie korzystania z patentów i licencji - przedsiębiorcy powinni być transparentni w zakresie korzystania z patentów i licencji np. poprzez odpowiednie oznakowanie informacjami. Buduje to zaufanie klientów i inwestorów, a co najważniejsze daje szansę na uniknięcie potencjalnych konfliktów interesów poprzez upewnienie się, czy na pewno przedsiębiorca posiada się licencję osoby trzeciej, aby zminimalizować ryzyko naruszenia własności intelektualnej w kontekście ESG. Pomocna w tym zakresie będzie dobrze skrojona strategia zarządzania IP.
3. tworzenie polityk firm dotyczących ich własności intelektualnej - stworzenie polityki firmy dotyczące własności intelektualnej umożliwi większą ochronę aktywów oraz ustanowi lepsze zarządzanie przysługującymi prawami, np. przez pozyskiwanie od zmotywowanych pracowników. W ramach tak projektowanych polityk ważne jest np. realizowanie uczciwych reklam, unikanie wprowadzania w błąd np w zakresie greenwashingu  czy ambush marketingu czy nawet komunikatów w zakresie „organiczny” „bio” Polityki dotyczące IP będą służyć upewnieniu się, że podejmowane działania są zgodne ze strategią ESG, a posiadana technologia skutecznie zabezpieczona.
4. wprowadzanie „zielonych” patentów - producenci mogą opracowywać i patentować technologie idące w parze z ochroną środowiska naturalnego, czyli rozwiązania wykorzystujące energię odnawialną czy promujące redukcję odpadów.

Zarządzanie i ochrona własności intelektualnej w sposób zgodny z celami przyświecającymi ESG to kwestia, nad którą warto już teraz pochylić się. Zwłaszcza, że prawa własności intelektualnej pozyskuje się stopniowo, budując ich portfolio i renomę firmy na rynku. W lgl-iplaw.pl proponujemy Klientom nie tylko doraźną pomoc w konkretnych sprawach, prowadzenie sporów lub bieżącą obsługę prawną, ale także wespieramy przedsiębiorców w optymalizacji i długoterminowym zarządzaniu i ochroną własności intelektuwalnej, budując zespół dedykowany do obsługi danego klienta. 

Więcej w zakresie raportowania ESG w tekście: https://lgl-iplaw.pl/2024/01/gdzie-jest-miejsce-na-wlasnosc-intelektualna-w-esg-co-wspolnego-ma-audyt-wlasnosci-intelektualnej-z-obowiazkowym-dla-przedsiebiorcow-raportowaniem-niefinansowym/

Photo by Joshua Earle on Unsplash