Niegodność dziedziczenia
 
Stan faktyczny: Zdzisław posiadał znaczny majątek w tym trzy nieruchomości lokalowe i oszczędności w banku o łącznej wartości ponad 2.000.000 PLN. W dn. 22 lipca 2020 Zdzisław po zakrapianej uroczystości ze starymi znajomymi doznał wylewu i trafił do szpitala. Wskutek wylewu kontakt z Zdzisławem był znacznie ograniczony, a stan zdrowia uniemożliwiał mu świadome podjęcie decyzji dotyczących majątku. Zdzisław miał żonę Krystynę oraz dorosłą, bezdzietną córkę Nataszę z pierwszego małżeństwa. Jego rodzice już nie żyli. W dn. 1 października 2020 roku Zdzisław zmarł w szpitalu.
 
Jeszcze przed śmiercią ojca, Natasza samodzielnie przygotowała testament w kancelarii notarialnej, w którym ustanowiła siebie wyłączną spadkobierczynią, jednocześnie wydziedziczając żonę ojca Krystynę. Testament powstał bez wiedzy i faktycznego wpływu Zdzisława na jego treść. W dniu podpisania dokumentu w szpitalu w dn. 20 września 2020 r., z uwagi na stan zdrowia, Zdzisław nie mógł samodzielnie go podpisać; testament potwierdzono odciskiem jego palca.
 
1 grudnia 2020 roku Natasza złożyła wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Żona Zdzisława, która początkowo nie była świadoma działań Nataszy i stanu zdrowia męża w dniu sporządzenia testamentu, dowiedziała się o okolicznościach związanych z jego ograniczoną świadomością dopiero 1 października 2022 roku. Po zgromadzeniu dowodów, 1 września 2023 roku Krystyna wystąpiła do sądu z wnioskiem o uznanie Nataszy za niegodną dziedziczenia.
 
Pytanie:
Czy Natasza odziedziczy spadek po ojcu na podst. testamentu czy może zostać pozbawiona spadku po ojcu ?
 
Analiza: Jako podstawa do uznania Nataszy za niegodną dziedziczenia w rachubę wchodzi art.  928 § 1 pkt 2 k.c., który pozwala na uznanie spadkobiercy za niegodnego, gdy ten „podstępnie lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w inny sposób świadomie wpłynął na treść testamentu”.
 
Natasza mogła świadomie wpłynąć na treść testamentu, działając w sposób niezgodny z wolą Zdzisława, co może zostać uznane za podstęp. Wykorzystując podstęp doprowadziła do  sporządzenia testamentu korzystnego dla siebie i niekorzystnego dla żony Zdzisława bez udziału i faktycznej zgody Zdzisława, skoro znajdował się  on w stanie ograniczonej świadomości.
Żona Zdzisława złożyła wniosek o uznanie córki męża za niegodną dziedziczenia w ustawowym terminie – trzy lata od uzyskania wiedzy o działaniach córki i ich charakterze (art. 928 § 2 k.c.). Termin został zatem zachowany.  Jeżeli sąd uzna Nataszę za niegodną dziedziczenia, testament nie będzie wiążący, a majątek Zdzisława zostanie rozdysponowany według zasad dziedziczenia ustawowego. Oznacza to, że spadkobierczynią zostanie jego żona, która – wobec braku innych spadkobierców ustawowych – odziedziczy cały majątek po zmarłym mężu.
 
Podstawy:
Art. 928-928 k.c., Art. 931-932 k.c.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie - I Wydział Cywilny z dnia 30 września 2021 r. I ACa 7/21