Stosunki służbowe bywają skomplikowane. Stanem idealnym byłoby, gdyby w każdym miejscu pracy była dobra atmosfera, relacje przełożony podwładni były przyjacielskie, pracodawca byłby zadowolony z nienagannych wyników pracy swoich pracowników. Nie zawsze jednak tak bywa, co powoduje różnego rodzaju napięcia. Podstawową, z reguły pożądaną podstawą stosunku pracy jest umowa o pracę na czas nieokreślony. Przyjęło się, że jest to najbardziej stabilna forma zatrudnienia. Bywa również dobrze postrzegana ze strony kredytodawców przy ocenie zdolności kredytowej. Sytuacja taka wynika to po części z pewnych skromnych, ale jednak istniejących przeszkód, jakie napotyka pracodawca chcący zwolnić pracownika – co jednoznaczne jest z pewnym przynajmniej poczuciem stabilności pracownika w miejscu pracy.
###############################################################
Zwolnienie pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony jest procedurą dość sformalizowaną. Musi nastąpić na piśmie, zachowany musi być odpowiedni okres wypowiedzenia, wskazana musi być i opisana przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę. Powinno się znaleźć również pouczenie o prawie odwołania do sądu pracy. Brak zachowania wszystkich wymogów (za wyjątkiem pouczenia), skutkować może drastycznymi skutkami w postaci nieprawidłowości zwolnienia, co najczęściej pociąga za sobą odpowiedzialność finansową pracodawcy.
###############################################################
Dlaczego przyczyna zwolnienia jest ważna? Z dwóch powodów – po pierwsze jeżeli nie dotyczy ona pracownika, a są to okoliczności po stronie pracodawcy – może zachodzić konieczność wypłacenia pracownikowi odprawy na zasadach wyrażonych w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników – po drugie jeżeli przyczyna zwolnienia wskazana w wypowiedzeniu jest nieprawdziwa, to zwolnienie takie będzie bezskuteczne. Przykładowo, jeżeli pracodawca wskaże, że zwalnia pracownika, bo ten notorycznie spóźnia się do pracy, to w sytuacji jeżeli nie jest to prawdą, wypowiedzenie takie może zostać uznane za bezskuteczne. Innym powodem może być np. niska wydajność pracy, wyrządzenie szkody, niska kultura osobista, utrata zaufania. Wszystkie te okoliczności, jeżeli nieprawdziwe, nie doprowadzą do skutecznego wypowiedzenia. Niedopuszczalne będzie również wypowiedzenie umowy o pracę, które prowadzi do nieusprawiedliwionej dyskryminacji pracownika. Wypowiedzenie umowy o pracę jest narzędziem dobierania kadr – powody zwolnienia mogą być różne i nie muszą być zawinione czy bardzo doniosłe, natomiast musi być przeprowadzone w odpowiedni sposób. Niejednokrotnie sądy uznają wypowiedzenia za nieprawidłowe z wyłącznego powodu braku staranności pracodawcy przy wypowiadaniu umowy. Innymi słowy, wypowiedzenie byłoby skuteczne, gdyby zostało przeprowadzone starannie.
###############################################################
Co może zrobić pokrzywdzony pracownik? Odwołać się do sądu pracy. Sąd pracy, jeżeli stwierdzi, że wypowiedzenie było nieprawidłowe – nieuzasadnione lub niezgodne z procedurą, może uznać, że wypowiedzenie było bezskuteczne, przywrócić pracownika do pracy albo zasądzić na rzecz pracownika odszkodowanie. Odszkodowanie to wynosi kwotę wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, jednak nigdy nie niżej niż wysokość wynagrodzenia jaką pracownik otrzymał za okres wypowiedzenia. Wynagrodzenie to wypłacane jest pracownikowi „do ręki” w kwocie brutto bez żadnych potrąceń.
###############################################################
Czy warto się odwoływać. Moim zdaniem warto. Postępowanie to jest dość atrakcyjne pod względem kosztów sądowych – zwłaszcza dla słabiej zarabiających. W razie porażki, ryzyko finansowe nie jest znaczne. Niejednokrotnie natomiast, przymknięcie oka na pewne nieprawidłowości przy zakończeniu stosunku pracy, może rzutować na dalszy rozwój kariery zawodowej, zwłaszcza gdy powodem wypowiedzenia jest okoliczność obciążająca pracownika, która jest nieprawdziwa. Dodatkowo, wygranie procesu wiąże się z uzyskaniem odszkodowania pieniężnego – nawet do 3 krotności otrzymywanego miesięcznie wynagrodzenia brutto.
